Öz
Çocuk ve ilkgençlik edebiyatı modern edebiyatın bir alt dalı olarak modern okulların açılmasıyla başladı ve temel amacı her ne kadar çocuk eğitimi ve okuma pratiği olsa da bugün birçok açıdan bu edebiyat türü geniş bir sahaya yayıldı ve çok fazla eser üretti. Kürtlerin eğitim hakkı bugüne kadar verilmediği ve onlardan esirgendiğinden ya da bölgesel ve parça parça bir bütün olarak verilmediğinden Kürtçenin çocuk okurları ciddi bir kitle haline gelememişlerdir. Böyle bir durum ister istemez Kürt çocuk edebiyatının gelişimini olumsuz yönde etkilemiştir. Bu olumsuz koşullara rağmen Kürdistan’ın güneyinde var olagelmiş Kürtçe kısmi eğitim olanaklarından dolayı çocuk edebiyatında özellikle de öykü ve şiir alanında birçok esere ratlamak mümkündür. Bu örneklerden biri çocuk öyküleri yazarlığında öncü bir kişilik olarak ön plana çıkan Alaaddîn Seccadî bu makalenin konusu olmuştur. Seccadî 1940’larda çocuklar için altı öykü kaleme almış ve bu makalede bu altı öykü çocuk edebiyatı ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Değerlendirmemiz sonucunda Alaaddîn Seccadî’nin yaşadığı dönemin ruhuna göre biçimsel çocuk gerçekliği çerçevesinde öykülerini yazdığı tespit edilmiş ve bu anlamda onun kendi dönemindeki diğer ulusların çocuk öykücüleriyle benzer olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Çocuk Edebiyatı Öykü Alaaddîn Seccadî Eğitim Çocuk Gerçekliği
Kaynakça
- Borekeyî Sefîzade, S. (2008). Mêjûy Wêjeyî Kurdî. Bergî Sêyem, Hewlêr: Aras.
- Çetinkaya, G. (2010). Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dilidüzgün, S. (2007). Çağdaş Çocuk Yazını; Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Güleryüz, H. (2013). Yaratıcı Çocuk Edebîyatı. Ankara: Edge Akademi.
- Kardaş, C., Alp, D. (2013). Çocuk Edebîyatı ve Medya. Ankara: Eğiten Kitap.
- Meral, A. (2016). Ömer Seyfettin Öykülerinin Çocuk Edebîyatı Ölçütleri Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebîyatı. Bursa: Ezgi.
- Rûhanî, B. M. (1382/2003). Tarîxî Meşahîrî Kurd. Cildê Duwom, Çapê Duwom, Tehran: Surûş Întişaratê Seda ve Sîma.
- Seccadî, E. (1960). Hemîşe Behar. Çapî Yekem, Bexda: Çapxaney Me’arif. https://books.vejin.net/en/book/132 (03.08.2022)
- Seccadî, E. (2012). Hemîşe Behar. Çapî Duwem, Hewlêr: Aras.
- Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebîyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Sever, S. (2013). Çocuk Edebîyatı ve Okuma Kültürü. Ankara: Tudem.
- Shakely, F. (2012). Elaeddîn Seccadî: Zanayekî Klasîk Projeyekî Ferhengî. Hemîşe Behar. Elaeddîn Seccadî, Çapî Duwem, Hewlêr: Aras.
- Subaşı K. (2021b). Mamik bo Zarokan di Fêrkarîya Ziman de. Wan: Peywend.
- Subaşı, K. (2021a). Nirxandina Helbestên Zarokan ên Kurdî li Gorî “Rastîya Zarokan” û “Îzafîyeta Zarokan”. Mukaddime, 12(1), 220-248.
- Xeznedar, M. (2006). Mêjûy Edebî Kurdî. Bergî Hewtem, Hewlêr: Aras.
Analysis of Alaaddin Seccadi's Children's and Early Youth Stories According to Children's Literature Criteria
Öz
Children’s and early youth’s literature have started as a subbranch of modern literature at the modern schools and although its first goal that children education and reading practice implementation today in many ways this variety of literature expanded to a large area and it produced lot of works. Since the Kurds have not been given the right to education or because they have not been given locally and piecemeal as a whole, Kurdish children's readers have not become a serious mass. Such a situation inevitably affected the development of Kurdish children's literature negatively. Despite of these bad conditions on south Kurdistan which has usual a partial education due to we can encounter lots of works –especially stories and poems- at children’s literature. Content of this article is that one of a personality Alaaddin Seccadi who avant garde at the authorship of stories of children. Seccadi wrote six stories for children in the 1940s and in this article these six stories evaluated according to criterion of children literature. At the result of our assessment determined Allaadin Seccadi wrote his stories as like his period mind which has stylistic of children reality frame and been seem that he had similarity with other nations storyteller of child who at the same term with him.
Anahtar Kelimeler
Children’s Literature Story Alaaddin Seccadi Education Child Reality
Kaynakça
- Borekeyî Sefîzade, S. (2008). Mêjûy Wêjeyî Kurdî. Bergî Sêyem, Hewlêr: Aras.
- Çetinkaya, G. (2010). Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dilidüzgün, S. (2007). Çağdaş Çocuk Yazını; Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Güleryüz, H. (2013). Yaratıcı Çocuk Edebîyatı. Ankara: Edge Akademi.
- Kardaş, C., Alp, D. (2013). Çocuk Edebîyatı ve Medya. Ankara: Eğiten Kitap.
- Meral, A. (2016). Ömer Seyfettin Öykülerinin Çocuk Edebîyatı Ölçütleri Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebîyatı. Bursa: Ezgi.
- Rûhanî, B. M. (1382/2003). Tarîxî Meşahîrî Kurd. Cildê Duwom, Çapê Duwom, Tehran: Surûş Întişaratê Seda ve Sîma.
- Seccadî, E. (1960). Hemîşe Behar. Çapî Yekem, Bexda: Çapxaney Me’arif. https://books.vejin.net/en/book/132 (03.08.2022)
- Seccadî, E. (2012). Hemîşe Behar. Çapî Duwem, Hewlêr: Aras.
- Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebîyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Sever, S. (2013). Çocuk Edebîyatı ve Okuma Kültürü. Ankara: Tudem.
- Shakely, F. (2012). Elaeddîn Seccadî: Zanayekî Klasîk Projeyekî Ferhengî. Hemîşe Behar. Elaeddîn Seccadî, Çapî Duwem, Hewlêr: Aras.
- Subaşı K. (2021b). Mamik bo Zarokan di Fêrkarîya Ziman de. Wan: Peywend.
- Subaşı, K. (2021a). Nirxandina Helbestên Zarokan ên Kurdî li Gorî “Rastîya Zarokan” û “Îzafîyeta Zarokan”. Mukaddime, 12(1), 220-248.
- Xeznedar, M. (2006). Mêjûy Edebî Kurdî. Bergî Hewtem, Hewlêr: Aras.
Elaeddîn Seccadî û Nirxandina Çîrokên Wî Yên Ji Bo Zarok û Nûciwanan Li Gor Pîvanên Edebîyata Zarokan
Öz
Edebîyata zarok û nûciwanan weku binbeşeke edebîyata modern digel vebûna dibistanên modern dest pê kir û amanca sereke di serî da her çiqas perwerdekirina zarokan û hînkirina wan a xwendinê be jî îroj bi gelek rîş û şaxên xwe ev celeb edebîyat bûye qadeke berfireh û pirberhem. Ji ber ku mafê Kurdan ê perwerdeyê heya îroj jî nehatîye dayîn yan jî lokal û parçekirî bûye, xwînerîya di temenê zarokatîyê da jî gelek qels maye. Bivê nevê vê yekê tesîreke nerênî li geşekirina edebîyata zarokan a bi Kurdî kirîye. Digel vê tesîra nerênî bi taybetî li başûrê Kurdistanê ji ber hebûna perwerdeyê ya bi zimanê Kurdî hin rê û derî li pêş afirandina vê qadê vebûne xisûsen ji alîyê helbest û çîrokan ve. Di nûserîya çîrokên zarokan da Elaeddîn Seccadî çîroknûsekî pêşeng e ku bûye mijara vê meqaleyê. Wî di salên 1940î da şeş çîrok bo zarokan nivîsîne ku di vê meqaleyê da ev şeş çîrok li gorî pîvanên edebîyata zarokan hatîye nirxandin. Di encama nirxandinê da kifş bû ku Seccadî li gorî ruhê serdema xwe di nav qalibên rastbînîya şikilî ya zarokan da çîrok nivîsîne ku em bi rahetî dikarin bibêjin hemkûfê çîroknûsên neteweyên di dewra xwe da bûye.
Anahtar Kelimeler
Edebîyata Zarokan Çîrok Elaeddîn Seccadî Perwerde Rastîya Zarokan
Kaynakça
- Borekeyî Sefîzade, S. (2008). Mêjûy Wêjeyî Kurdî. Bergî Sêyem, Hewlêr: Aras.
- Çetinkaya, G. (2010). Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dilidüzgün, S. (2007). Çağdaş Çocuk Yazını; Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
- Güleryüz, H. (2013). Yaratıcı Çocuk Edebîyatı. Ankara: Edge Akademi.
- Kardaş, C., Alp, D. (2013). Çocuk Edebîyatı ve Medya. Ankara: Eğiten Kitap.
- Meral, A. (2016). Ömer Seyfettin Öykülerinin Çocuk Edebîyatı Ölçütleri Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebîyatı. Bursa: Ezgi.
- Rûhanî, B. M. (1382/2003). Tarîxî Meşahîrî Kurd. Cildê Duwom, Çapê Duwom, Tehran: Surûş Întişaratê Seda ve Sîma.
- Seccadî, E. (1960). Hemîşe Behar. Çapî Yekem, Bexda: Çapxaney Me’arif. https://books.vejin.net/en/book/132 (03.08.2022)
- Seccadî, E. (2012). Hemîşe Behar. Çapî Duwem, Hewlêr: Aras.
- Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebîyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Sever, S. (2013). Çocuk Edebîyatı ve Okuma Kültürü. Ankara: Tudem.
- Shakely, F. (2012). Elaeddîn Seccadî: Zanayekî Klasîk Projeyekî Ferhengî. Hemîşe Behar. Elaeddîn Seccadî, Çapî Duwem, Hewlêr: Aras.
- Subaşı K. (2021b). Mamik bo Zarokan di Fêrkarîya Ziman de. Wan: Peywend.
- Subaşı, K. (2021a). Nirxandina Helbestên Zarokan ên Kurdî li Gorî “Rastîya Zarokan” û “Îzafîyeta Zarokan”. Mukaddime, 12(1), 220-248.
- Xeznedar, M. (2006). Mêjûy Edebî Kurdî. Bergî Hewtem, Hewlêr: Aras.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Kürtçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Ağustos 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 7 Sayı: 2 |
The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.