Olgu Sunumu
BibTex RIS Kaynak Göster

An Analysis on the Poem of Gûz û Mewîj in Terms of Educational Sciences

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 310 - 334, 31.08.2020

Numan Yurt

https://doi.org/10.35859/jms.2020.780811

Öz

Classical Kurdish Literature is productive in terms of didactic works, and many representatives of this literature either wrote independent works in this field or included such works in their divans. Şeyh Müşerref Xınukî (1926-2008) who was one of these personalities was both a religious sect sheikh and a divan owner and used the pseudonym "Mîm û Fa". Although Xınukî is known as the sheikh of the sect, being a professorship has an important place in her life. Xınukî wrote a work called Gûz û Mewîj, whose subject was education and ethics, within the framework of professorship. This work of him, which he wrote with a counseling style, is an example of a didactic poem. Apart from this poem, there are other advice on education and ethics in various parts of the divan. In this study, we will make an evaluation in terms of content on the poem Gûz û Mewîj, which is an example of didactic poetry.

Anahtar Kelimeler

Didactic Kurdish Poetry Sheikh Moşeref Khuniki Advice Education Morality

Kaynakça

  • Abdülhadioğlu, A. (2013). Arap Edebiyatında Didaktik Şiir. Yayınlanmamış Doktara Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı.
  • Adak, A. (2014). Destpêka Edebiyata Kurdî ya Klasîk. Stenbol: Nûbihar.
  • Adak, A. (2019). Teşeyên Nezmê di Edebiyata Kurdî ya Klasîk de. Stenbol: Nûbihar.
  • Adak, A. (2017). Belaxet (Rewanbêjî). Pirtûka Dersê ya Çapnebûyî. Mêrdîn: Zanîngeha
  • Mardîn Artukluyê. Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî.
  • Aslan, A. û Eker, C. (2019). Öğretimin Plânlanması ve Genel Öğretim İlkeleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
  • Aykaç, Y. (2015). Dîwana Hezîn. Teza Lisansa Bilind a Çapnebûyî. Çewlik: Zanîngeha Bîngolê, Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî.
  • Başar, H. (2004). Sınıf Yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Baytar, Y. (2012) “Şeyh Müşerref’in Hayatı, Eserleri ve Eğitim-Öğretim ile İlgili Görüşleri”. Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Uluslararası Sempozyum Muş, 771-795.
  • Cevizci, A. (2011). İlkçağ Felsefe Tarihi. Bursa: Asa Kitabevi.
  • Cûdî, A. (2008). Edîbê Mezin Şêx Muşerrefê Xunûkî Çû Rehmeta Xwedê. Nûbihar. h:104. 19-21.
  • Çiçek, M. H. (2009). Şark Medreselerinin Serencâmı. İstanbul: Beyân Yayınları.
  • Develioğlu, F. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 19 Baskı, 2002.
  • Dilaçar, A. (1995). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Doskî, T. Î. û Sadînî, M. X. (2013). Şêx Muşerrefê Xunokî. Nûpelda. h:14. 9-19.
  • Fığlalı, E. R. (1989). “Ali”. TDVİA. (c.2, 371-374).
  • Fesaî, M. R. (1960/1380). Enwa’ê Şi‘rê Farisî. Şîraz: Intîşaretê Novîd.
  • Hezîn, M. H. (2011). Guldan. Stenbol: Nûbihar.
  • İncidağı, A. S. (2015). Mevlâna Mesnevî’sinde Yer Alan Bitki ve Meyvelerin Tasavvuf Dünyasındaki Sembolik Anlamları. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Mevlâna Araştırmaları Enstitüsü, Mevlâna ve Mevlevilik Araştırmaları Anabilim Dalı.
  • Karaismailoğlu, A. (2002). “Kelîle ve Dimne”. TDVİA. (c.25, 210-212).
  • Kaya, M. (2000). “İskender”. TDVİA, (c.22, 555-557).
  • Oral, B. (Ed.). (2011). Öğrenme ve Öğretme Kuram ve Yaklaşımları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Pala, İ. (2014). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Pala, İ. (2006). “Nasihatname”. TDVİA. (c.32, 409-410).
  • Pertev, R. (2008). Zarok û Çîrok, Stenbol: Weşanên Dozê.
  • Saraç, M. A. Y. (2015). Klasik Edebiyat Bilgisi: Biçim-Ölçü-Kafiye. İstanbul: Gökkube Yayınları.
  • Saraç, M. A. Y. (2016). Klasik Edebiyat Bilgisi: Belâgat. İstanbul: Gökkube Yayınları.
  • Sönmez, N. (2018). Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî (Metn û Lêkolîn). Diyarbekir: Seyda Yayınları.
  • Şâfiî, M. İ. (1984). Divan (Zarzûr Naim). Beyrut: Dâr el-Kutub el-‘İlmiyye.
  • Şişman, M. (2011). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Tan, Ş. û Erdoğan, A. (2004). Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Tosun, N. (2004). Tasavvuf Kültüründe Meyve. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı:13, Yıl:5, 289-300. Erişim Tarihi: 29.08.2020, http://www.tasavvufdergisi.net/Makaleler/1818072996_13_18%20necdet%20tosun.pdf
  • Xanî, E. (1986). Nûbar (werger ji tîpên Erebî: Z. Kaya). Stockholm: Weşanên Roja Nû.
  • Xinûkî, Ş. M. Dîwan (Destxeta Mele Usman). Berhema Çapnebûyî.
  • Yıldırım, K. (2008). Eqîdeya Îmanê (Analiz ve Şerh). Stenbol: Weşanên Avesta.

Ji Aliyê Perwerdenasiyê ve Analîzek li Ser Menzûmeya Gûz û Mewîjê

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 310 - 334, 31.08.2020

Numan Yurt

https://doi.org/10.35859/jms.2020.780811

Öz

Edebiyata Kurdî ya klasîk ji aliyê berhemên fêrkarî ve berhemdar e û gelek nûnerên vê edebiyatê di vî warî de yan berhemên serbixwe nivîsîne yan jî di nav dîwanan de cih dane berhemên bi vî rengî. Nûnerekî edebiyata Kurdî ya klasîk ê sedsala dawî ku bi mexlesa “Mîm û Fa” tê nasîn û xwedî dîwan Şêx Muşerrefê Xinûkî yek ji van kesayetiyan e. Xinûkî li kêleka şêxîtiya terîqetê bi dersdarî û helbestvaniya xwe ve jî derdikeve pêş. Nemaze dersdarî, di jiyana Xinûkî de cihekî girîng digire. Menzûmeya wî ya ku di vê çarçoveyê de ya bi navê “Gûz û Mewîj”ê metnekî fêrkarî ye ku di warê perwerdehî û exlaqê de bi şêweyeke şîretkar hatiye nivîsîn. Ji bilî vê menzûmeyê di cihên muxtelîf ên dîwana wî de di heqê perwerdehî û exlaqê de hin şîretên wî yên dîtir cih digirin. Em ê di vê xebatê de ji aliyê naverokî ve li ser nimûneya helbesta dîdaktîk menzûmeya Gûz û Mewîjê nirxandinekê bikin.

Anahtar Kelimeler

Şêx Muşerrefê Xinûkî helbesta klasîk a Kurdî şîret perwerdehî exlaq

Kaynakça

  • Abdülhadioğlu, A. (2013). Arap Edebiyatında Didaktik Şiir. Yayınlanmamış Doktara Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı.
  • Adak, A. (2014). Destpêka Edebiyata Kurdî ya Klasîk. Stenbol: Nûbihar.
  • Adak, A. (2019). Teşeyên Nezmê di Edebiyata Kurdî ya Klasîk de. Stenbol: Nûbihar.
  • Adak, A. (2017). Belaxet (Rewanbêjî). Pirtûka Dersê ya Çapnebûyî. Mêrdîn: Zanîngeha
  • Mardîn Artukluyê. Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî.
  • Aslan, A. û Eker, C. (2019). Öğretimin Plânlanması ve Genel Öğretim İlkeleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
  • Aykaç, Y. (2015). Dîwana Hezîn. Teza Lisansa Bilind a Çapnebûyî. Çewlik: Zanîngeha Bîngolê, Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî.
  • Başar, H. (2004). Sınıf Yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Baytar, Y. (2012) “Şeyh Müşerref’in Hayatı, Eserleri ve Eğitim-Öğretim ile İlgili Görüşleri”. Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Uluslararası Sempozyum Muş, 771-795.
  • Cevizci, A. (2011). İlkçağ Felsefe Tarihi. Bursa: Asa Kitabevi.
  • Cûdî, A. (2008). Edîbê Mezin Şêx Muşerrefê Xunûkî Çû Rehmeta Xwedê. Nûbihar. h:104. 19-21.
  • Çiçek, M. H. (2009). Şark Medreselerinin Serencâmı. İstanbul: Beyân Yayınları.
  • Develioğlu, F. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 19 Baskı, 2002.
  • Dilaçar, A. (1995). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Doskî, T. Î. û Sadînî, M. X. (2013). Şêx Muşerrefê Xunokî. Nûpelda. h:14. 9-19.
  • Fığlalı, E. R. (1989). “Ali”. TDVİA. (c.2, 371-374).
  • Fesaî, M. R. (1960/1380). Enwa’ê Şi‘rê Farisî. Şîraz: Intîşaretê Novîd.
  • Hezîn, M. H. (2011). Guldan. Stenbol: Nûbihar.
  • İncidağı, A. S. (2015). Mevlâna Mesnevî’sinde Yer Alan Bitki ve Meyvelerin Tasavvuf Dünyasındaki Sembolik Anlamları. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Mevlâna Araştırmaları Enstitüsü, Mevlâna ve Mevlevilik Araştırmaları Anabilim Dalı.
  • Karaismailoğlu, A. (2002). “Kelîle ve Dimne”. TDVİA. (c.25, 210-212).
  • Kaya, M. (2000). “İskender”. TDVİA, (c.22, 555-557).
  • Oral, B. (Ed.). (2011). Öğrenme ve Öğretme Kuram ve Yaklaşımları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Pala, İ. (2014). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Pala, İ. (2006). “Nasihatname”. TDVİA. (c.32, 409-410).
  • Pertev, R. (2008). Zarok û Çîrok, Stenbol: Weşanên Dozê.
  • Saraç, M. A. Y. (2015). Klasik Edebiyat Bilgisi: Biçim-Ölçü-Kafiye. İstanbul: Gökkube Yayınları.
  • Saraç, M. A. Y. (2016). Klasik Edebiyat Bilgisi: Belâgat. İstanbul: Gökkube Yayınları.
  • Sönmez, N. (2018). Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî (Metn û Lêkolîn). Diyarbekir: Seyda Yayınları.
  • Şâfiî, M. İ. (1984). Divan (Zarzûr Naim). Beyrut: Dâr el-Kutub el-‘İlmiyye.
  • Şişman, M. (2011). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Tan, Ş. û Erdoğan, A. (2004). Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Tosun, N. (2004). Tasavvuf Kültüründe Meyve. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı:13, Yıl:5, 289-300. Erişim Tarihi: 29.08.2020, http://www.tasavvufdergisi.net/Makaleler/1818072996_13_18%20necdet%20tosun.pdf
  • Xanî, E. (1986). Nûbar (werger ji tîpên Erebî: Z. Kaya). Stockholm: Weşanên Roja Nû.
  • Xinûkî, Ş. M. Dîwan (Destxeta Mele Usman). Berhema Çapnebûyî.
  • Yıldırım, K. (2008). Eqîdeya Îmanê (Analiz ve Şerh). Stenbol: Weşanên Avesta.

Eğitim Bilimleri Açısından Gûz û Mewîj Manzumesi Üzerine Bir Analiz

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 310 - 334, 31.08.2020

Numan Yurt

https://doi.org/10.35859/jms.2020.780811

Öz

Edebiyata Kurdî ya klasîk ji aliyê berhemên fêrkarî ve berhemdar e û gelek nûnerên vê edebiyatê di vî warî de yan berhemên serbixwe nivîsîne yan jî di nav dîwanan de cih dane berhemên bi vî rengî. Nûnerekî edebiyata Kurdî ya klasîk ê sedsala dawî ku bi mexlesa “Mîm û Fa” tê nasîn û xwedî dîwan Şêx Muşerrefê Xinûkî yek ji van kesayetiyan e. Xinûkî li kêleka şêxîtiya terîqetê bi dersdarî û helbestvaniya xwe ve jî derdikeve pêş. Nemaze dersdarî, di jiyana Xinûkî de cihekî girîng digire. Menzûmeya wî ya ku di vê çarçoveyê de ya bi navê “Gûz û Mewîj”ê metnekî fêrkarî ye ku di warê perwerdehî û exlaqê de bi şêweyeke şîretkar hatiye nivîsîn. Ji bilî vê menzûmeyê di cihên muxtelîf ên dîwana wî de di heqê perwerdehî û exlaqê de hin şîretên wî yên dîtir cih digirin. Em ê di vê xebatê de ji aliyê naverokî ve li ser nimûneya helbesta dîdaktîk menzûmeya Gûz û Mewîjê nirxandinekê bikin.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Muşerref Xinûkî klasik Kürt şiiri öğüt eğitim ahlâk

Kaynakça

  • Abdülhadioğlu, A. (2013). Arap Edebiyatında Didaktik Şiir. Yayınlanmamış Doktara Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı.
  • Adak, A. (2014). Destpêka Edebiyata Kurdî ya Klasîk. Stenbol: Nûbihar.
  • Adak, A. (2019). Teşeyên Nezmê di Edebiyata Kurdî ya Klasîk de. Stenbol: Nûbihar.
  • Adak, A. (2017). Belaxet (Rewanbêjî). Pirtûka Dersê ya Çapnebûyî. Mêrdîn: Zanîngeha
  • Mardîn Artukluyê. Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî.
  • Aslan, A. û Eker, C. (2019). Öğretimin Plânlanması ve Genel Öğretim İlkeleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
  • Aykaç, Y. (2015). Dîwana Hezîn. Teza Lisansa Bilind a Çapnebûyî. Çewlik: Zanîngeha Bîngolê, Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanîsta Ziman û Çanda Kurdî.
  • Başar, H. (2004). Sınıf Yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Baytar, Y. (2012) “Şeyh Müşerref’in Hayatı, Eserleri ve Eğitim-Öğretim ile İlgili Görüşleri”. Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler, Uluslararası Sempozyum Muş, 771-795.
  • Cevizci, A. (2011). İlkçağ Felsefe Tarihi. Bursa: Asa Kitabevi.
  • Cûdî, A. (2008). Edîbê Mezin Şêx Muşerrefê Xunûkî Çû Rehmeta Xwedê. Nûbihar. h:104. 19-21.
  • Çiçek, M. H. (2009). Şark Medreselerinin Serencâmı. İstanbul: Beyân Yayınları.
  • Develioğlu, F. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 19 Baskı, 2002.
  • Dilaçar, A. (1995). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Doskî, T. Î. û Sadînî, M. X. (2013). Şêx Muşerrefê Xunokî. Nûpelda. h:14. 9-19.
  • Fığlalı, E. R. (1989). “Ali”. TDVİA. (c.2, 371-374).
  • Fesaî, M. R. (1960/1380). Enwa’ê Şi‘rê Farisî. Şîraz: Intîşaretê Novîd.
  • Hezîn, M. H. (2011). Guldan. Stenbol: Nûbihar.
  • İncidağı, A. S. (2015). Mevlâna Mesnevî’sinde Yer Alan Bitki ve Meyvelerin Tasavvuf Dünyasındaki Sembolik Anlamları. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Mevlâna Araştırmaları Enstitüsü, Mevlâna ve Mevlevilik Araştırmaları Anabilim Dalı.
  • Karaismailoğlu, A. (2002). “Kelîle ve Dimne”. TDVİA. (c.25, 210-212).
  • Kaya, M. (2000). “İskender”. TDVİA, (c.22, 555-557).
  • Oral, B. (Ed.). (2011). Öğrenme ve Öğretme Kuram ve Yaklaşımları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
  • Pala, İ. (2014). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Pala, İ. (2006). “Nasihatname”. TDVİA. (c.32, 409-410).
  • Pertev, R. (2008). Zarok û Çîrok, Stenbol: Weşanên Dozê.
  • Saraç, M. A. Y. (2015). Klasik Edebiyat Bilgisi: Biçim-Ölçü-Kafiye. İstanbul: Gökkube Yayınları.
  • Saraç, M. A. Y. (2016). Klasik Edebiyat Bilgisi: Belâgat. İstanbul: Gökkube Yayınları.
  • Sönmez, N. (2018). Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî (Metn û Lêkolîn). Diyarbekir: Seyda Yayınları.
  • Şâfiî, M. İ. (1984). Divan (Zarzûr Naim). Beyrut: Dâr el-Kutub el-‘İlmiyye.
  • Şişman, M. (2011). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Tan, Ş. û Erdoğan, A. (2004). Öğretimi Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Tosun, N. (2004). Tasavvuf Kültüründe Meyve. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı:13, Yıl:5, 289-300. Erişim Tarihi: 29.08.2020, http://www.tasavvufdergisi.net/Makaleler/1818072996_13_18%20necdet%20tosun.pdf
  • Xanî, E. (1986). Nûbar (werger ji tîpên Erebî: Z. Kaya). Stockholm: Weşanên Roja Nû.
  • Xinûkî, Ş. M. Dîwan (Destxeta Mele Usman). Berhema Çapnebûyî.
  • Yıldırım, K. (2008). Eqîdeya Îmanê (Analiz ve Şerh). Stenbol: Weşanên Avesta.
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Kürtçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Numan Yurt 0000-0002-8921-3939

Yayımlanma Tarihi 31 Ağustos 2020
Gönderilme Tarihi 15 Ağustos 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020Cilt: 5 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Yurt, N. (2020). Ji Aliyê Perwerdenasiyê ve Analîzek li Ser Menzûmeya Gûz û Mewîjê. The Journal of Mesopotamian Studies, 5(2), 310-334. https://doi.org/10.35859/jms.2020.780811
 Kapak Resmi İndir

29370

The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.