Öz
کورته
ئەم لێکۆلینەوەیە، کە لەژێر ناونیشانی(ئەلفوبێی کوردی و پیتی لاتینی، خستنەڕووی لایەنی مێژوویی و گرفت و پێشنیازەکان) دایە، دەروازەیەکە بۆ خستنەڕووی لایەنی مێژوویی و جوگرافی و هۆکاری هەوڵەکانی گۆڕینی ئەلفوبێی کوردی لە پیتی عەرەبییەوە بۆ پیتی لاتینی. سەرجەم ئەو ئەلفوبێیانەش بەشێوەیەکی بەرامبەری (عەرەبی ـ لاتینی) لە چەند خشتەیەکدا دەخاتەڕوو کە بەکارهێنراون. هەروەها جگە لە هۆکاری جێگیرنەبوونی هیچ یەکێکیان بە شێوەیەکی گشتگیر و چەسپاو، بە وردی تیشك دەخاتەسەر گرفتەکانی هەر یەکەیان و چۆنیەتی دەسکاری و چارەسەرکردنی هەندێ لە گرفتانە و هەوڵ و پێشنیازەکانی تری لەمبارەوە. بەتایبەتی ئەوەی زیاتر لە لایەن شارەزایانەوە هەڵوەستەی لەسەرکراوە و هەوڵی پوختەکردنی دراوە، ئەلفوبێیەکەی "جەلادەت بەدرخان"ـە، چونکە تا ئەمڕۆش بەردەوام لە برەو دایە و پانتاییەکی بەرفرە لە فەرهەنگی کوردی دەگرێتە خۆی. پاشان بۆ گرفتە چارەسەر نەکراوەکان پێشنیازێك خراوەتەڕوو.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
Vekolîn derbarey rênûsî zimanî kurdî
Proje Numarası
1
Teşekkür
zor swpas bo êwey berêz
Kaynakça
- Alî, T. H. (2014), Zanistî Ziman û Zimanî Kurdî, Hewlêr: Ҫapxaney Rojhelat.
- Azîzan, M. H.. (1932), Rêzana Alfabê ya Qurdî, Şam.
- Emîn, N. A. (2014). Rêzmanî Kurdî, Ҫapî Ҫarem, Ҫapxaney Rojhelat, Hewlêr.
- Ferec, H. (1976). Rênûsî Kurdî le Sedeyek da, Bexda: Çapxaney Korî Zanyarî Kurdî.
- Fetah, M. M. (201). Zimanewanî, Ҫapî Yekem, Hewlêr: Ҫapzaney Hacî Haşim.
- Fexrî, M. (1977). Rênûsî Kurdî, Feslî Yekem, Hewlêr: Ҫapxaney Zankoy Selahedîn.
- Lêjney Zarawe le Ekadîmyay Kurdî. (Bê tarîx). Raspardekanî Konfiransî Berew Rênûsêkî Yekgirtûy Kurdî, Çapî Duwem, Hewlêr: Çapxaney Hacî Haşim.
- Mukuryanî, G. (1972). Alfubêy Kurdî Wênedar le Pîtî Latînî, Hewlêr: Çapxaney Kurdistan.
- Nawxoş, S. û Xoşnaw, N. (2011), Kurdolocî, Çapî Hewtem, Hewlêr: Çapxaney Rojhelat.
- Nebez, C. (1957) Nûsînî Kurdî be Latînî, Bexda.
- Nebez, C. (1976). Zimanî Yekgirtûy Kurdî, Berlîn: Yekêtî Neteweyî Xwêndkaranî Kurd le Ewrûpa.
- Xeznedar, M. (2010). Mêjûy Edebî Kurdî, Bergî Yekem, Ҫapî Duwem, Hewlêr: Dezgay Ҫap û Bilawkirawey Aras.
- Xoşnaw: N. A. (201). Fêrbûnî Pîtekanî Zimanî Kurdî, Ҫapî Yekem, Hewlêr: Ҫapxaney Hêvî.
Öz
This research is a gateway to display historical, geographical and the reasons behind the attempts to change the Kurdish Alphabet from Arabic letters into Latin letters. the The alphabets are used and shown opposite to each other in multiple tables in Arabic and Latin, in addition to the reason of neither of alphabets being fixed in an inclusive way this research sheds light on the of the problems of each alphabet, alterations and solutions. The Alphabet of Jaladat of Baderkhan) is the most studied by experts and there were attempts by them to arrange it. As until nowdays this particular alphabet occupies a large chunk of Kurdish culture and is still being used, then concerning the unsolved problems a suggestion is presented.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
1
Kaynakça
- Alî, T. H. (2014), Zanistî Ziman û Zimanî Kurdî, Hewlêr: Ҫapxaney Rojhelat.
- Azîzan, M. H.. (1932), Rêzana Alfabê ya Qurdî, Şam.
- Emîn, N. A. (2014). Rêzmanî Kurdî, Ҫapî Ҫarem, Ҫapxaney Rojhelat, Hewlêr.
- Ferec, H. (1976). Rênûsî Kurdî le Sedeyek da, Bexda: Çapxaney Korî Zanyarî Kurdî.
- Fetah, M. M. (201). Zimanewanî, Ҫapî Yekem, Hewlêr: Ҫapzaney Hacî Haşim.
- Fexrî, M. (1977). Rênûsî Kurdî, Feslî Yekem, Hewlêr: Ҫapxaney Zankoy Selahedîn.
- Lêjney Zarawe le Ekadîmyay Kurdî. (Bê tarîx). Raspardekanî Konfiransî Berew Rênûsêkî Yekgirtûy Kurdî, Çapî Duwem, Hewlêr: Çapxaney Hacî Haşim.
- Mukuryanî, G. (1972). Alfubêy Kurdî Wênedar le Pîtî Latînî, Hewlêr: Çapxaney Kurdistan.
- Nawxoş, S. û Xoşnaw, N. (2011), Kurdolocî, Çapî Hewtem, Hewlêr: Çapxaney Rojhelat.
- Nebez, C. (1957) Nûsînî Kurdî be Latînî, Bexda.
- Nebez, C. (1976). Zimanî Yekgirtûy Kurdî, Berlîn: Yekêtî Neteweyî Xwêndkaranî Kurd le Ewrûpa.
- Xeznedar, M. (2010). Mêjûy Edebî Kurdî, Bergî Yekem, Ҫapî Duwem, Hewlêr: Dezgay Ҫap û Bilawkirawey Aras.
- Xoşnaw: N. A. (201). Fêrbûnî Pîtekanî Zimanî Kurdî, Ҫapî Yekem, Hewlêr: Ҫapxaney Hêvî.
Öz
Bu
araştırma Kürt alfabesinin Latin harfleriyle kullanımı ve tarihsel sorunlarına
yönelik bir öneri niteliğindedir. Çalışma Kürt alfabelerinin tarihi ve coğrafi
yönlerini aydınlatmak için aralanan bir kapı olmakla beraber Arap alfabesinden
Latin alfabesine geçiş için bir öneri sunmaktadır. Tarih boyunca bu iki
alfabenin de kullanıldığı görülmüştür. Çalışma alfabelerin birbirinden farklı
olmasından kaynaklı yaşanan sorunları gözler önüne sermiştir. Bu sorunların
çözümü konusunda dil uzmanları tarafından verilen önem ile bazı çaba ve
öneriler kabul edilir düzeydedir. Celadet Bedirxan'ın geliştirdiği Latin
temelli alfabe halen kullanılmakta ve Kürt alfabesi için önemli bir yer tutmaktadır.
Sorunlar tam olarak çözülemediğinden bu konuda bir öneri sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
1
Kaynakça
- Alî, T. H. (2014), Zanistî Ziman û Zimanî Kurdî, Hewlêr: Ҫapxaney Rojhelat.
- Azîzan, M. H.. (1932), Rêzana Alfabê ya Qurdî, Şam.
- Emîn, N. A. (2014). Rêzmanî Kurdî, Ҫapî Ҫarem, Ҫapxaney Rojhelat, Hewlêr.
- Ferec, H. (1976). Rênûsî Kurdî le Sedeyek da, Bexda: Çapxaney Korî Zanyarî Kurdî.
- Fetah, M. M. (201). Zimanewanî, Ҫapî Yekem, Hewlêr: Ҫapzaney Hacî Haşim.
- Fexrî, M. (1977). Rênûsî Kurdî, Feslî Yekem, Hewlêr: Ҫapxaney Zankoy Selahedîn.
- Lêjney Zarawe le Ekadîmyay Kurdî. (Bê tarîx). Raspardekanî Konfiransî Berew Rênûsêkî Yekgirtûy Kurdî, Çapî Duwem, Hewlêr: Çapxaney Hacî Haşim.
- Mukuryanî, G. (1972). Alfubêy Kurdî Wênedar le Pîtî Latînî, Hewlêr: Çapxaney Kurdistan.
- Nawxoş, S. û Xoşnaw, N. (2011), Kurdolocî, Çapî Hewtem, Hewlêr: Çapxaney Rojhelat.
- Nebez, C. (1957) Nûsînî Kurdî be Latînî, Bexda.
- Nebez, C. (1976). Zimanî Yekgirtûy Kurdî, Berlîn: Yekêtî Neteweyî Xwêndkaranî Kurd le Ewrûpa.
- Xeznedar, M. (2010). Mêjûy Edebî Kurdî, Bergî Yekem, Ҫapî Duwem, Hewlêr: Dezgay Ҫap û Bilawkirawey Aras.
- Xoşnaw: N. A. (201). Fêrbûnî Pîtekanî Zimanî Kurdî, Ҫapî Yekem, Hewlêr: Ҫapxaney Hêvî.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Kürtçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 1 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Mayıs 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 5 Sayı: 2 |
The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.