Öz
This article explores the topic of sentence types in terms of meaning. Sentences, being the fundamental building blocks of language, hold a crucial role in communication. Sentences are the primary means used to express thoughts, convey information and convey meaning. Therefore, studies on the meaning and variety of sentences are crucial for understanding the functioning of language. In this article, we discuss and examine the functions and structures of sentence types in terms of meaning and give examples from Ahmad-i Hanî's Mem û Zîn. Sentence types that can be distinguished from each other in terms of meaning are as follows: Declarative sentence, interrogative sentence, imperative sentence, exclamatory sentence, conditional sentence and wish clauses. Each of them contributes to communication with a different semantic function. The primary objective of this article lies in elucidating the meanings and applications of these sentence types. As the examples given from Mem û Zîn show, the diversity of sentences in terms of meaning creates a lively atmosphere in the narration and enables all the emotions in the narration to be conveyed to the reader or listener.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Açar, Z. (2015), Devoka Devera Filistanê (Teza Lîsansa Bilind) Zanîngeha Bîngolê. https://tez.yok.gov.tr/
- Açar, Z. (2021). Şêwaza Zimanî di Mem û Zînê de. A. Timurtaş, M. Z. Ertekin û A. Tek (ed.). Xanînasî. Wan: Peywend.
- Aslanoğlu, O. (2019). Di Mem û Zînê de Çend Hunerên Wateyî . Mukaddime , 10 (1) , 141-159 . DOI: 10.19059/mukaddime.493209
- Bedirxan, C. A. û Lescot, R. (1990), Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi), Paris: Institut Kurde De Paris.
- Bell, M. (d.t.). A Note on Conditional Sentences in English. Department of Philosophy University of York.
- Brown, K., û Miller, J. (2013). The Cambridge dictionary of linguistics. Cambridge University Press.
- Burstein, R. (2013). “Interrogative Sentences”, in: Encyclopedia of Hebrew Language and Linguistics, Edited by: Geoffrey Khan. DOI: http://dx.doi.org/10.1163/2212-4241_ehll_EHLL_SIM_000547.
- Bülbül, M. (2017). Peyvrêzî Di Frazên Navdêrî De (Devoka Mêrdînê). The Journal of Mesopotamian Studies, 2(1), 89-101.
- Ciwan, M. (1992), Türkçe Açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi Kurmancî Lehçesi, Sweden, Jîna Nû
- Downing, A., û Philip, L. (2006). English grammar: A university course (Second Edition). London: Rutledge.
- Givon, T. (2001). Syntax: An introduction Volume I. John Benjamins Publishing Co.
- Güzel, Ş. (2018). Lêkolîneke sentaksî li ser berhema Camî'eya Rîsaleyan û Hîkayetan, (Teza Lîsansa Bilind), https://tez.yok.gov.tr/, 491269.
- Huddleston, R., Pullum, G. K., & Reynolds, B. (2022). A Student’s Introduction to English Grammar. (Second Edition). United Kingdom: Cambridge University Press.
- Kızıl, H. (2019). Kurmancî’de Tekîd [di]’sı . Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi , 5 (10) , 47-74 .
- Kurdo, Q. (1981). Zimanê Kurdî Rêziman. Frankfurt: Weşanên KOMKAR
- Öcek, N. (2020). Waneyên Rêzimana Kurmancî. Weşanên sîtav. İstanbul
- Thomson, A. J. & Martinet, A. V. (1986). A Practical English Grammar. (Fourth Edition). Hong Kong: Oxford University Press.
- Tan, S. (2015). Rêzimana Kurmancî. İstanbul: Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
- Xanî, E. (2010). Mem û Zîn (Şirove û Kurdiya Îro: Jan Dost). İstanbul: Weşanên Avesta.
- Xanî, E. (2022). Mem û Zîn. (Amadekar: Huseyn Şemrexî). (Çapa Şeşem). İstanbul: Nûbihar.
Öz
Ev gotar mijara “ji aliyê wateyê ve cureyên risteyan” vedikole. Riste ku yekeyên sereke yên bingehîn ên zimên in, di rahigandinê de bi roleke giring radibin. Riste, amûrên sereke ne ku ji bo derbirîna ramanan, agihandina agahiyan û veguhastina wateyê tên bikaranîn. Lewra xebatên li ser curbicurî û wateyên risteyan giring in ji bo mirov fam bike bê ziman çawa dixebite. Di vê nivîsarê de em li ser binyad û fonksiyonên risteyên ji aliyê wateyê ve cuda dixebitin û mînakên wan ji Mem û Zîna Ehmedê Xanî didin. Risteyên ku ji aliyê wateyê ve dikarin ji hev bên cudakirin ev in: Risteya agihandinî (declarative sentence), risteya pirsê (interrogative sentence), risteya fermanî (imperative sentence), risteya baneşanî (exclamatory sentence), risteya mercî (conditional sentence) û risteya daxwazî (wish clauses). Her yek ji wan bi fonksiyoneke wateyî ya cuda têkariyê li ragihandinê dike. Armanca vê nivîsarê ew e ku wate û bikaranîna van cureyên risteyên rave bike. Ji minakên Mem û Zînê jî dixuye ku curbicuriya risteyên ji aliyê wateyê ve jihevcuda atmosfereke zindî dide vegêranê û dike ku hemû hestên di vegêranê de veguhêze guhdar û xwîneran
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Açar, Z. (2015), Devoka Devera Filistanê (Teza Lîsansa Bilind) Zanîngeha Bîngolê. https://tez.yok.gov.tr/
- Açar, Z. (2021). Şêwaza Zimanî di Mem û Zînê de. A. Timurtaş, M. Z. Ertekin û A. Tek (ed.). Xanînasî. Wan: Peywend.
- Aslanoğlu, O. (2019). Di Mem û Zînê de Çend Hunerên Wateyî . Mukaddime , 10 (1) , 141-159 . DOI: 10.19059/mukaddime.493209
- Bedirxan, C. A. û Lescot, R. (1990), Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi), Paris: Institut Kurde De Paris.
- Bell, M. (d.t.). A Note on Conditional Sentences in English. Department of Philosophy University of York.
- Brown, K., û Miller, J. (2013). The Cambridge dictionary of linguistics. Cambridge University Press.
- Burstein, R. (2013). “Interrogative Sentences”, in: Encyclopedia of Hebrew Language and Linguistics, Edited by: Geoffrey Khan. DOI: http://dx.doi.org/10.1163/2212-4241_ehll_EHLL_SIM_000547.
- Bülbül, M. (2017). Peyvrêzî Di Frazên Navdêrî De (Devoka Mêrdînê). The Journal of Mesopotamian Studies, 2(1), 89-101.
- Ciwan, M. (1992), Türkçe Açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi Kurmancî Lehçesi, Sweden, Jîna Nû
- Downing, A., û Philip, L. (2006). English grammar: A university course (Second Edition). London: Rutledge.
- Givon, T. (2001). Syntax: An introduction Volume I. John Benjamins Publishing Co.
- Güzel, Ş. (2018). Lêkolîneke sentaksî li ser berhema Camî'eya Rîsaleyan û Hîkayetan, (Teza Lîsansa Bilind), https://tez.yok.gov.tr/, 491269.
- Huddleston, R., Pullum, G. K., & Reynolds, B. (2022). A Student’s Introduction to English Grammar. (Second Edition). United Kingdom: Cambridge University Press.
- Kızıl, H. (2019). Kurmancî’de Tekîd [di]’sı . Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi , 5 (10) , 47-74 .
- Kurdo, Q. (1981). Zimanê Kurdî Rêziman. Frankfurt: Weşanên KOMKAR
- Öcek, N. (2020). Waneyên Rêzimana Kurmancî. Weşanên sîtav. İstanbul
- Thomson, A. J. & Martinet, A. V. (1986). A Practical English Grammar. (Fourth Edition). Hong Kong: Oxford University Press.
- Tan, S. (2015). Rêzimana Kurmancî. İstanbul: Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
- Xanî, E. (2010). Mem û Zîn (Şirove û Kurdiya Îro: Jan Dost). İstanbul: Weşanên Avesta.
- Xanî, E. (2022). Mem û Zîn. (Amadekar: Huseyn Şemrexî). (Çapa Şeşem). İstanbul: Nûbihar.
Öz
Bu makale anlam bakımından cümle çeşitleri konusunu araştırmaktadır. Dilin temel yapı birimi olan cümleler, iletişimde önemli bir rol oynamaktadır. Cümleler, düşünceleri ifade etmek, bilgi iletmek ve anlamı aktarmak için kullanılan temel araçlardır. Bu nedenle, cümlelerin anlamı ve çeşitliliği üzerine yapılan çalışmalar, dilin işleyişini anlamak için önemlidir. Bu makalede, anlam bakımından cümle çeşitlerinin fonksiyonlarını ve yapılarını ele aldık ve Ahmed-i Hanî’nin Mem û Zîn’inden örnekler verdik. Anlam bakımından birbirinden ayrılabilen cümle çeşitleri şunlardır: Beyan/Bildiri cümlesi (declarative sentence), soru cümlesi (interrogative sentence), emir cümlesi (imperative sentence), ünlem cümlesi (exclamatory sentence), şart cümlesi (conditional sentence) ve dilek-istek cümlesi (wish clauses). Bunlardan her biri farklı farklı bir anlamsal fonksiyon ile iletişime katkıda bulunur. Bu makalenin amacı bu cümle çeşitlerinin anlamlarını ve kullanımlarını açıklamaktır. Mem û Zîn’den verilen örneklerin de gösterdiği gibi, anlam bakımından cümle çeşitliliği anlatımda canlı bir atmosfer oluşturmakta ve anlatımdaki tüm duyguların okuyucu veya dinleyiciye aktarılmasını sağlamaktadır
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Açar, Z. (2015), Devoka Devera Filistanê (Teza Lîsansa Bilind) Zanîngeha Bîngolê. https://tez.yok.gov.tr/
- Açar, Z. (2021). Şêwaza Zimanî di Mem û Zînê de. A. Timurtaş, M. Z. Ertekin û A. Tek (ed.). Xanînasî. Wan: Peywend.
- Aslanoğlu, O. (2019). Di Mem û Zînê de Çend Hunerên Wateyî . Mukaddime , 10 (1) , 141-159 . DOI: 10.19059/mukaddime.493209
- Bedirxan, C. A. û Lescot, R. (1990), Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi), Paris: Institut Kurde De Paris.
- Bell, M. (d.t.). A Note on Conditional Sentences in English. Department of Philosophy University of York.
- Brown, K., û Miller, J. (2013). The Cambridge dictionary of linguistics. Cambridge University Press.
- Burstein, R. (2013). “Interrogative Sentences”, in: Encyclopedia of Hebrew Language and Linguistics, Edited by: Geoffrey Khan. DOI: http://dx.doi.org/10.1163/2212-4241_ehll_EHLL_SIM_000547.
- Bülbül, M. (2017). Peyvrêzî Di Frazên Navdêrî De (Devoka Mêrdînê). The Journal of Mesopotamian Studies, 2(1), 89-101.
- Ciwan, M. (1992), Türkçe Açıklamalı Kürtçe Dilbilgisi Kurmancî Lehçesi, Sweden, Jîna Nû
- Downing, A., û Philip, L. (2006). English grammar: A university course (Second Edition). London: Rutledge.
- Givon, T. (2001). Syntax: An introduction Volume I. John Benjamins Publishing Co.
- Güzel, Ş. (2018). Lêkolîneke sentaksî li ser berhema Camî'eya Rîsaleyan û Hîkayetan, (Teza Lîsansa Bilind), https://tez.yok.gov.tr/, 491269.
- Huddleston, R., Pullum, G. K., & Reynolds, B. (2022). A Student’s Introduction to English Grammar. (Second Edition). United Kingdom: Cambridge University Press.
- Kızıl, H. (2019). Kurmancî’de Tekîd [di]’sı . Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi , 5 (10) , 47-74 .
- Kurdo, Q. (1981). Zimanê Kurdî Rêziman. Frankfurt: Weşanên KOMKAR
- Öcek, N. (2020). Waneyên Rêzimana Kurmancî. Weşanên sîtav. İstanbul
- Thomson, A. J. & Martinet, A. V. (1986). A Practical English Grammar. (Fourth Edition). Hong Kong: Oxford University Press.
- Tan, S. (2015). Rêzimana Kurmancî. İstanbul: Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
- Xanî, E. (2010). Mem û Zîn (Şirove û Kurdiya Îro: Jan Dost). İstanbul: Weşanên Avesta.
- Xanî, E. (2022). Mem û Zîn. (Amadekar: Huseyn Şemrexî). (Çapa Şeşem). İstanbul: Nûbihar.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Kürtçe |
|---|---|
| Konular | Kürt Dili, Edebiyatı ve Kültürü |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mart 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 27 Mart 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Sayı: 16 |
The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.