Öz
The Islamic civilization played a major role in developing humanity. Its scientists produced great knowledge in different fields and branches of science. To understand their works, to stimulate the readers to investigate translated works, and to discover the significance of achievement in education, it is encouraged to know the biographies of scholars. This article deals with one of the characters who left a print in the field of linguistic, scientific and fundamental in teaching generations and played a role in enriching the Islamic library and scientific centers; Ibn Hajeeb. We will try to identify his scientific career defining his scientific activities and uncovering his pieces of writing.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Abderî, Ebî ‘Abdullâh b. Muhammed b. ‘Alî el-‘Abderî. (2005). Rihletü’l-‘Abderî. Tahkîk: ‘Alî İbrâhîm el-Kurdî, Takdîm d. Şâkir el-Fahham, Dimaşk: Dâr Sa‘d ed-Dîn littibâ‘ ve en-Neşr.
- Brockelmann, Cârl. (1959). Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî. Terceme: Dr. ‘Abd el-Halîm en-Neccâr. Kahire: Dârü’l-Ma‘ârif. Dayf, Şevkî. (1980). Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî. Mısır: Dârü’l-Ma‘ârif.
- el-Bağdâdî, İsmâ‘îl Bâşâ b. Muhammed Emîn b. Mir Selim el-Bâbânî. (1971). Hediyyetü’l-‘Ârifîn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘ilmeyye.
- el-Hamevî, Yâkût. (1980). Mu‘cem el-Udebâ. Beyrut: Dâr’ul-Fikr.
- Gemi, Ahmet. (2017). “Abdürrahman Câmî ve el-Fevâidü’z-Ziyâiyye Adlı Eserinin Medrese Eğitimindeki Rolü.” Uluslararası Kla-sikler Çalıştayı (Arap, Kürt ve Süryani Klasikleri), (15-17 Mayıs 2017). Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
- Gemi, Ahmet. (2020). “Klasik Arap Dilcilerine Göre Dil ve Mahiye-ti(Ibn Cinnî Örnegi).” Kavramlar ve Kuramlar -Dil Bilimleri-. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
- İbn Hallıkân. (1971). Ebû el-‘abbâs Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm b. Ebî Bekir b. Hallikân, Vefeyât el-A‘yân. Beyrut: Dârü’l-Kütubi’l-ilmiyye.
- İbn İmâd, ‘Abdülhay b. el-‘İmâd el-Hanbelî, (1992). Şezerâtü’z-Zeheb fî Ahbâr Men Zeheb. Beyrut: Dâr İbn Kesîr. İbn Nedim. (1971). Ebû el-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kûb İshak. el-Fihrist. Beyrût: Dâr el-Kütub el-‘İlmiyye.
- Kâtib Çelebi, (Hâcî Halîfe). (1971). Keşfü’z-Zünûn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘ilmeyye.
- Kehhâle, ‘Ömer Rızâ. (1993). Mu‘cemü’l-Müellifîn. Beyrut: Müessese-tü’r-Risâle.
- Kılıç, Hulusi. (2000). “İbnü'l-Hâcib”, DİA, c. 21, İstanbul: Türkiye Di-yanet Vakfı Yayınlar.
- Öztürk, Mustafa, (2013). “Zemahşerî”, DİA, c. 44, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Serkis, Yûsuf İlyân. (?). Mu‘cemü’l-Matbû‘âti’l-‘Arabiye ve’l-Mu‘riba. Kahire: Dârü’s-Sekâfeti’d-dîniyye.
- es-Sübkî, Tâced-Dîn Ebî Nasr ‘Abd el-Vahhâb b. ‘Alî b. ‘Abd el-kâfî. Ref’ül-hâcib ‘an Muhtasar İbnü’l-Hâcib. Beyrut: Alemü’l-kütüb. Yavuz, Mehmet,(1996). “İbn Cinnî Hayatı ve Arap Gramerindeki Ye-ri”, İstanbul: Doktora tezi. ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. ‘Osmân. (2001). Siyeru a‘lâmi’n-Nübelâ. Beyrut: Müessesetür-Risâle. Zirikli, Hayredddîn. (1984). el-A‘lâm. Beyrut: Dârü’l-‘İlm lilmelâyîn.
Öz
İslam medeniyeti, kültürlerin etkileşmesinde ve insanlığın gelişmesinde büyük rol oynamıştır. İslam âlimleri bilimin çeşitli dallarında ve alanlarında büyük akademisyenler yetiştirmişlerdir. Böylece onların teliflerini anlamak, okuyucuyu çeviri alanında yapılan eserlere çekmek ve de eğitimde başarının önemini keşfetmek için âlimlerin biyografilerini bilmek teşvik edilmiştir. Biz, burada bu alanda Hicri altıncı yüz yılın ikinci yarısı ile yedinci yüz yılın başlarında dil bilimi ve yöntemi alanında köklü araştırmalarıyla açık bir iz bırakan, gençlerin eğitimine, kitapların sınıflandırılmasına, özetlerin sıkı bir metodoloji ile tamamlanmasına ve ilave açıklamalarını son derece doğru bir şekilde sunmasına büyük katkıda bulunan İbn el-Hâcib’i inceleyeceğiz. Bizi bu makalede bir dizi soruyu yanıtlamaya iten, onun genel ve özel eserlerinin özetini ortaya koymak ve bilimsel kariyerini açıklığa çıkartmak olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Abderî, Ebî ‘Abdullâh b. Muhammed b. ‘Alî el-‘Abderî. (2005). Rihletü’l-‘Abderî. Tahkîk: ‘Alî İbrâhîm el-Kurdî, Takdîm d. Şâkir el-Fahham, Dimaşk: Dâr Sa‘d ed-Dîn littibâ‘ ve en-Neşr.
- Brockelmann, Cârl. (1959). Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî. Terceme: Dr. ‘Abd el-Halîm en-Neccâr. Kahire: Dârü’l-Ma‘ârif. Dayf, Şevkî. (1980). Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî. Mısır: Dârü’l-Ma‘ârif.
- el-Bağdâdî, İsmâ‘îl Bâşâ b. Muhammed Emîn b. Mir Selim el-Bâbânî. (1971). Hediyyetü’l-‘Ârifîn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘ilmeyye.
- el-Hamevî, Yâkût. (1980). Mu‘cem el-Udebâ. Beyrut: Dâr’ul-Fikr.
- Gemi, Ahmet. (2017). “Abdürrahman Câmî ve el-Fevâidü’z-Ziyâiyye Adlı Eserinin Medrese Eğitimindeki Rolü.” Uluslararası Kla-sikler Çalıştayı (Arap, Kürt ve Süryani Klasikleri), (15-17 Mayıs 2017). Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
- Gemi, Ahmet. (2020). “Klasik Arap Dilcilerine Göre Dil ve Mahiye-ti(Ibn Cinnî Örnegi).” Kavramlar ve Kuramlar -Dil Bilimleri-. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
- İbn Hallıkân. (1971). Ebû el-‘abbâs Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm b. Ebî Bekir b. Hallikân, Vefeyât el-A‘yân. Beyrut: Dârü’l-Kütubi’l-ilmiyye.
- İbn İmâd, ‘Abdülhay b. el-‘İmâd el-Hanbelî, (1992). Şezerâtü’z-Zeheb fî Ahbâr Men Zeheb. Beyrut: Dâr İbn Kesîr. İbn Nedim. (1971). Ebû el-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kûb İshak. el-Fihrist. Beyrût: Dâr el-Kütub el-‘İlmiyye.
- Kâtib Çelebi, (Hâcî Halîfe). (1971). Keşfü’z-Zünûn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘ilmeyye.
- Kehhâle, ‘Ömer Rızâ. (1993). Mu‘cemü’l-Müellifîn. Beyrut: Müessese-tü’r-Risâle.
- Kılıç, Hulusi. (2000). “İbnü'l-Hâcib”, DİA, c. 21, İstanbul: Türkiye Di-yanet Vakfı Yayınlar.
- Öztürk, Mustafa, (2013). “Zemahşerî”, DİA, c. 44, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Serkis, Yûsuf İlyân. (?). Mu‘cemü’l-Matbû‘âti’l-‘Arabiye ve’l-Mu‘riba. Kahire: Dârü’s-Sekâfeti’d-dîniyye.
- es-Sübkî, Tâced-Dîn Ebî Nasr ‘Abd el-Vahhâb b. ‘Alî b. ‘Abd el-kâfî. Ref’ül-hâcib ‘an Muhtasar İbnü’l-Hâcib. Beyrut: Alemü’l-kütüb. Yavuz, Mehmet,(1996). “İbn Cinnî Hayatı ve Arap Gramerindeki Ye-ri”, İstanbul: Doktora tezi. ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. ‘Osmân. (2001). Siyeru a‘lâmi’n-Nübelâ. Beyrut: Müessesetür-Risâle. Zirikli, Hayredddîn. (1984). el-A‘lâm. Beyrut: Dârü’l-‘İlm lilmelâyîn.
Öz
أدّت الـحضارة الإسلامية أدّت دورا كبيرا في تفاعل الثقافات وتطوير الإنسانية، وأنتج علماؤها معارف عظيمة في شتّى فروع العلم وميادينه، ولعلّ الاطّلاع على مصنّفاتـهم يـحث القارئ على الاهتمام بـما أُنـجز من كتابات في حقل التراجم، والإحاطة بسِيَرِ العلماء بُغْيةَ اكتشاف أهـمية التحصيل العلمي. وارتأينا في هذا الـمضمار تناول عالـم ترك بصمةً واضحة في حقل الدراسات اللسانية والعلمية والأصولية، ذلكم هو ابن الـحاجب أحد جهابذة النصف الثاني من القرن السادس الـهجري والثلث الأول من القرن السابع الـهجري. إذ أسهم بقسط وفير في تعليم النشء، وتصنيف الكتب، وإنـجاز التلخيصات بـمنهجية مـحكمة، وتقديـم الشروح بدقة متناهية؛ وهذا ما دفعنا إلى الإجابة على جـملة من الاستفهامات لتجلية سيرته العلمية، وإبراز مسرد بـما قدّمه للمكتبات العامة والـخاصة.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- el-Abderî, Ebî ‘Abdullâh b. Muhammed b. ‘Alî el-‘Abderî. (2005). Rihletü’l-‘Abderî. Tahkîk: ‘Alî İbrâhîm el-Kurdî, Takdîm d. Şâkir el-Fahham, Dimaşk: Dâr Sa‘d ed-Dîn littibâ‘ ve en-Neşr.
- Brockelmann, Cârl. (1959). Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî. Terceme: Dr. ‘Abd el-Halîm en-Neccâr. Kahire: Dârü’l-Ma‘ârif. Dayf, Şevkî. (1980). Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî. Mısır: Dârü’l-Ma‘ârif.
- el-Bağdâdî, İsmâ‘îl Bâşâ b. Muhammed Emîn b. Mir Selim el-Bâbânî. (1971). Hediyyetü’l-‘Ârifîn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘ilmeyye.
- el-Hamevî, Yâkût. (1980). Mu‘cem el-Udebâ. Beyrut: Dâr’ul-Fikr.
- Gemi, Ahmet. (2017). “Abdürrahman Câmî ve el-Fevâidü’z-Ziyâiyye Adlı Eserinin Medrese Eğitimindeki Rolü.” Uluslararası Kla-sikler Çalıştayı (Arap, Kürt ve Süryani Klasikleri), (15-17 Mayıs 2017). Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
- Gemi, Ahmet. (2020). “Klasik Arap Dilcilerine Göre Dil ve Mahiye-ti(Ibn Cinnî Örnegi).” Kavramlar ve Kuramlar -Dil Bilimleri-. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
- İbn Hallıkân. (1971). Ebû el-‘abbâs Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm b. Ebî Bekir b. Hallikân, Vefeyât el-A‘yân. Beyrut: Dârü’l-Kütubi’l-ilmiyye.
- İbn İmâd, ‘Abdülhay b. el-‘İmâd el-Hanbelî, (1992). Şezerâtü’z-Zeheb fî Ahbâr Men Zeheb. Beyrut: Dâr İbn Kesîr. İbn Nedim. (1971). Ebû el-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kûb İshak. el-Fihrist. Beyrût: Dâr el-Kütub el-‘İlmiyye.
- Kâtib Çelebi, (Hâcî Halîfe). (1971). Keşfü’z-Zünûn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘ilmeyye.
- Kehhâle, ‘Ömer Rızâ. (1993). Mu‘cemü’l-Müellifîn. Beyrut: Müessese-tü’r-Risâle.
- Kılıç, Hulusi. (2000). “İbnü'l-Hâcib”, DİA, c. 21, İstanbul: Türkiye Di-yanet Vakfı Yayınlar.
- Öztürk, Mustafa, (2013). “Zemahşerî”, DİA, c. 44, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Serkis, Yûsuf İlyân. (?). Mu‘cemü’l-Matbû‘âti’l-‘Arabiye ve’l-Mu‘riba. Kahire: Dârü’s-Sekâfeti’d-dîniyye.
- es-Sübkî, Tâced-Dîn Ebî Nasr ‘Abd el-Vahhâb b. ‘Alî b. ‘Abd el-kâfî. Ref’ül-hâcib ‘an Muhtasar İbnü’l-Hâcib. Beyrut: Alemü’l-kütüb. Yavuz, Mehmet,(1996). “İbn Cinnî Hayatı ve Arap Gramerindeki Ye-ri”, İstanbul: Doktora tezi. ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. ‘Osmân. (2001). Siyeru a‘lâmi’n-Nübelâ. Beyrut: Müessesetür-Risâle. Zirikli, Hayredddîn. (1984). el-A‘lâm. Beyrut: Dârü’l-‘İlm lilmelâyîn.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Ocak 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 6 Sayı: 1 |
The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.