The Journal of Mesopotamian Studies

Abstract

Civakên
cîhanê dikarin wek civakê xwedî çandên devkî û yên nivîskî werin cudakirin. Ev
herdu kategorî ne tenê di mijara çandê de alavên analîzê derdixin holê, lê li
gora vê kategoriye, jiyan, ziman, wêje, têgihiştin, mejû, pevguhazî û hwd. yên
herdu cureyên civakan jî dikarin werin analîzkirin û ji hev werin cudakirin.
Dema ku mirov berê xwe dide civak(ên) Kurdan, derdikevê holê ku bi piranî heta
dawiya sedsala 20an bi gelemperî xwedî ziman û çanda dengî bûn. Ev rewş her
diçe tê guhertin û Kurd xwe vedigerînin ser ziman û çanda nivîskî. Bi wî awayî
wateya nivîs û tekstên nivîskî di nav civaka Kurd de zêdetir dibe; hafizeya
Kurdan xwe ji hafizeya demkurtî
vedigerîne hafizeya demdirej. Bi vê
yekê jî pêkan dibe ku çand û zimanê Kurdî dijîtalîze bibe. Ev rewş ji bo
civakên sivîl yên cîhanê ji mêj ve hatiye girtin, lê belê li cem Kurdan hê
aktuel e û pêşketinên pir girîng di mijara nivîsê de derdikevin holê.  Di vê gotarê de ev mijar bir kurtasî di ber
çavan re tê derbaskirin û tê angaştkirin ku xebat, lêkolîn, lêgerîn û
berhevdanên folklorîk alîkariyek mezin di warê geşkirina çanda nivîskî de
didin. Bi lêkolînên folklorê çanda devkî vedigere çanda nivîskî, hafizeye çandê
ji dengî dibe nivîskî, çand û ziman tên arşîvkirin û bi runiştina çanda nivîskî
civak ji bingehê ve tê guhertin. Wekî mirov cudatiyên çanda devkî û nivîskî
dide berhev, derdikevê holê ku ne ya tê bikaranîn lê çanda hatî nivîsandin û
dokumentekirin folklora gelekî ye.