Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yekemîn Berhema Rêzimana Kurmancî ya bi Îngilîzî

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 3 - 19, 12.08.2018

Öz

Zimanê kurdî li Rojhilata Navîn piştî erebî, tirkî, farisî
zimanê çaremîn e. Li Tirkiye, Îran, Iraq, Sûrîyeyê bi milyonan kes bi vî zimanî
dipeyivin. Kurdî, pêşî li medreseyên kurdan di sedsala 17’an de bi Serfa
Kurmancî ya Elîyê Teremaxî bûye zimanê perwerdeyê. Di sedsala 18an jî bala
geştyar û mîsyoneran kişandiye. Li Ewropayê yekemîn berhema der barê zimanê
kurdî de di sala 1787an de li Îtalyayê ji hêla Garzonî ve hatiye nivîsandin.
Berhema ku em ê di vê gotara xwe li serê rawestin jî di sala 1869an de ji hêla
mîsyonerê amerîkî
Samuel A. Rhea
ve hatiye nivîsandin û di kovara bi navê
Journal of the American Oriental
Society
de wekî gotar hatiye weşandin. Ev xebat der barê devoka Hekarîyê de ye. Ji ber ku xebateke dîrokî
ye û li qadê hatiye amadekirin, me ev berhem kiriye mijara lêkolîna xwe. Em ê
di vê xebatê de ji alîyê kategorîyên rêzimanî 
û beşên axaftinê ve vê xebatê binirxînin.  

Kaynakça

  • Aydın M. (2007), Dilbilim El Kitabı, İstanbul: 3F Yayınevi.
  • Barbera, G. (2001). Exploring Gramamatical Gender in New Iranian Languages and Dialects: An Overview with Some Typological Considerations. Proceeding of the First Seminar of Iranian Dialectology. Hassan Baghbidi. (Ed.) Department of Dialectology; Iranian Academy of Persian Language and Literature. https://www.academia.edu/3753267/Gender_in_New_Iranian (tikandin: 12.01.2018).
  • Bedirxan, C. (1998). Gramêra Kurdmancî; Tewang (H.32). Hawar 2, Hejmar: 24- 57. Stockholm. Weşanên Nûdem.
  • Dost, J. (2017) Ferhenga Hemîdî Kurdî-Kurdî. Yusif Diyadîn Paşa. Amed: Weşanên Dara.
  • Garzoni, M. (1787). Grammatica e Vocabolario Della Lingua Kurda. Hewlêr: Dezgay Çap û Bilawkirdinewey Bedirxan.
  • Haig, G. & Öpengin, E.(2014). Gender in Kurdish Structural an Socio-cultural Dimension. https://www.academia.edu/6001901/Gender_in_Kurdish_Structural_and_socio-cultural_dimensions (tikandin: 25.12.2017).
  • Hazim, R. (1994). Devok Hekarîyê. Kovara Kurmancî, hejmar 14-15. Parîs: Enstîya Kurdî ya Parîsê. https://www.institutkurde.org/publications/kurmanci/telechargement/ku1415.pdf (tikandin: 25.03.2018)
  • Kıran, Z.; Kıran, A. (2000). Dilbilime Giriş. İstanbul: Seçkin Yayınları.
  • Leezenbeng, M. (2015). Elîyê Teremaxî and the Vernacularization of Medrese Learning in Kurdistan. Kurdish Studies; Empire, ethnicity and identity. (Edit: Djene Rhys Bajalan and Sara Zandi Karimi). New York: Routledge.
  • Lescot, R., Bedir Han, C. (2001). Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi). İstanbul: Avesta Yayınları.
  • Rhea, S. A. (1869). Brief Grammar and Vocabulary of the Kurdish Language of the Hakari District. Journal of the American Oriental Society, Vol. 10 (1872 - 1880), pp. 118-155.
  • Tan, S. (2015). Rêzimana Kurmancî. (Çapa Sêyem).Stenbol: Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
  • Thackston, W. M. (2006). Kurmanji Kurdish: A Reference Grammar with Selected Readings, Rênas Media, https://www.fas.harvard.edu/~iranian/Kurmanji/kurmanji 1_grammar.pdf (tikandin: 18.11.2017).

The First Kurdish Grammar Book in English

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 3 - 19, 12.08.2018

Öz

The Kurdish language is the fourth largest language after Arabic, Persian
and Turkish in The Middle East. In Turkey, Iran, Iraq and Syria millions of
people speak this language. Kurdish was firstly used in education system in
Kurdish Medresas and Ali Taramakhi has written “Serfa Kurmanci” on Kurdish
language in the 17th century. In the 18th century it attracted the interest of
European travelers and missionaries. The first study on Kurdish language and grammar
in Europe was the work of Grammatica e Vocabulario Della Lingua Kurda of the
Italian missionary Garzoni in 1787.



After this first study,
in 1869, the research subject of this essay, namely
The Brief Grammar and
Vocabulary of The Kurdish Language of The Hakari District
of American missionary Samuel A. Rhea was prepared, and published as an
article in the
Journal of the
American Oriental Society
. Rhea's work gives a
brief summary of Hakkari's grammar. We can say that, it's a field study. Because
of this feature and its historical importance, we choosed this work as the
subject of our study.
In this article, we will evaluate this
work in terms of grammatical categories and parts of speech.

Kaynakça

  • Aydın M. (2007), Dilbilim El Kitabı, İstanbul: 3F Yayınevi.
  • Barbera, G. (2001). Exploring Gramamatical Gender in New Iranian Languages and Dialects: An Overview with Some Typological Considerations. Proceeding of the First Seminar of Iranian Dialectology. Hassan Baghbidi. (Ed.) Department of Dialectology; Iranian Academy of Persian Language and Literature. https://www.academia.edu/3753267/Gender_in_New_Iranian (tikandin: 12.01.2018).
  • Bedirxan, C. (1998). Gramêra Kurdmancî; Tewang (H.32). Hawar 2, Hejmar: 24- 57. Stockholm. Weşanên Nûdem.
  • Dost, J. (2017) Ferhenga Hemîdî Kurdî-Kurdî. Yusif Diyadîn Paşa. Amed: Weşanên Dara.
  • Garzoni, M. (1787). Grammatica e Vocabolario Della Lingua Kurda. Hewlêr: Dezgay Çap û Bilawkirdinewey Bedirxan.
  • Haig, G. & Öpengin, E.(2014). Gender in Kurdish Structural an Socio-cultural Dimension. https://www.academia.edu/6001901/Gender_in_Kurdish_Structural_and_socio-cultural_dimensions (tikandin: 25.12.2017).
  • Hazim, R. (1994). Devok Hekarîyê. Kovara Kurmancî, hejmar 14-15. Parîs: Enstîya Kurdî ya Parîsê. https://www.institutkurde.org/publications/kurmanci/telechargement/ku1415.pdf (tikandin: 25.03.2018)
  • Kıran, Z.; Kıran, A. (2000). Dilbilime Giriş. İstanbul: Seçkin Yayınları.
  • Leezenbeng, M. (2015). Elîyê Teremaxî and the Vernacularization of Medrese Learning in Kurdistan. Kurdish Studies; Empire, ethnicity and identity. (Edit: Djene Rhys Bajalan and Sara Zandi Karimi). New York: Routledge.
  • Lescot, R., Bedir Han, C. (2001). Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi). İstanbul: Avesta Yayınları.
  • Rhea, S. A. (1869). Brief Grammar and Vocabulary of the Kurdish Language of the Hakari District. Journal of the American Oriental Society, Vol. 10 (1872 - 1880), pp. 118-155.
  • Tan, S. (2015). Rêzimana Kurmancî. (Çapa Sêyem).Stenbol: Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
  • Thackston, W. M. (2006). Kurmanji Kurdish: A Reference Grammar with Selected Readings, Rênas Media, https://www.fas.harvard.edu/~iranian/Kurmanji/kurmanji 1_grammar.pdf (tikandin: 18.11.2017).
Toplam 13 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dilbilim
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Sami Tan

Yayımlanma Tarihi 12 Ağustos 2018
Gönderilme Tarihi 25 Haziran 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018Cilt: 3 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Tan, S. (2018). Yekemîn Berhema Rêzimana Kurmancî ya bi Îngilîzî. The Journal of Mesopotamian Studies, 3(2), 3-19.

29370

The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası ile lisanslanmıştır.