Binê sernuşteyê edebîyatê klasîkî de ê eserê ke behsê Hz. Pêxemberî kenî, heyatê ey anî ziwan û ey wesifnenî mîyanê eseranê manzum û mensuran de tewr zaf î. Ma eşkenî verê cû mewlîdan û dima zey naat, sîyer, hîlye, çewres hedîs, mîracname û Muhemmedîyye zaf tewiran mîyanê inî eseran de bihesibnê. Zey muslumananê bînan şaîranê zazayan zî seba ramotişê heskerdişê xoyê Hz. Muhemmedî û qîmet dayîşê ey eserî nuştî. Heyatê Hz. Muhemmedî de zaf hedîseyî ecayîbî û mucîzeyî qewimîyayî. Înan ra yew zî a mucîzeya nûrîya ke bi nûrê Muhemmedî yena zanayîş. Goreyê rîwayetan, ino nûr verê cû çareyê Hz. Âdemî de asayo. Dima pêxemberî ra pêxemberî vîyarto û peynî de ameyo resayo Hz. Muhemmedî. Ino nûr, elamet û saliqdarê pêxembertîya Muhemmedî yo. Derheqê estîya nûrî de yew mineqeşa çin a; labelê senînîya nûrî ser a rîwayetî yewbînan ra cîya yî. Metaforê nûrî, zey edebîyatanê klasîkanê şaranê bînan edebîyatê klasîkê Zazakî de zî ca girewto. Edebîyato klasîk ê Zazakî de esero verên mewlîdê Ehmedê Xasî yo. Zey mewlîdanê bînan nê mewlîdî de zî mewzuyê nûrê Muhemmedî ca geno. Ina xebate, mewlîdê Ehmedê Xasî sera virazîyaya ke ino mewlîd mîyanê edebîyato klasîk ê zazakî de ca geno. Xebate, xebatêka sînorin a. Ay ra semedê tesbîtkerdişê metaforê nûrî û nûrê Muhemmedî yo ke mewlîdê Ehmedê Xasî de ca gênî virazîyaya.
Among the poetic and prose works written under the title of classical literature, there are many works that describe the Prophet Muhammad, deal with his life, and are written to praise him. Many genres such as Mevlids, naat, siyer (biography), hilye, forty hadiths, miracname and Muhammediyye can be listed among these works. Like other Muslims, Zaza poets wrote works to show their love for Prophet Muhammad and the value they gave him. Many extraordinary events/miracles took place in the life of Prophet Muhammad. One of these is the light miracle known as Muhammadian Light. According to narrations, this light was first seen on the forehead of Prophet Adam. Then it passed from one prophet to another and finally reached the Prophet Muhammad (pbuh). This light is the sign and message of Muhammad's prophethood. The narrations about the nature of this light, whose existence is not in dispute, differ from each other. The metaphor of light has been discussed as a subject in classical literature in the Zaza language, as in other classical literature. The first work in Zaza classical literature is the mevlid written by Molla Ahmed Khasi. Like other mevlids, this also includes the subject of Muhammadian light. This study was conducted on the Mevlid of Ahmed Khasi, which is among the classical literature of Zaza Language. Since the study is limited to the concept of light, it was conducted to identify the light metaphor and Muhammadian Light in Ahmed Khasi's mevlid.
Klasik edebiyat başlığında kaleme alınan manzum ve mensur eserler içerisinde Hz. Peygamber’i anlatan, onun hayatını işleyen ve onu methetmek için yazılan eserler oldukça fazladır. Mevlitler başta olmak üzere naat, siyer, hilye, kırk hadis, miracname ve Muhammediyye gibi pek çok tür bu eserler arasında zikredilebilir. Diğer Müslümanlar gibi Zaza şairler de Hz. Peygamber’e olan sevgisini ve ona verdikleri değeri göstermek için eserler kaleme almışlar. Hz. Peygamber’in hayatında birçok olağanüstü olay ve mucize gerçekleşmiştir. Bunlardan biri Nûr-u Muhammed-i nûr olarak bilinen nûr mucizesidir. Rivayetlere göre bu nûr, ilk önce Hz. Âdem’in alnında görülmüştür. Sonra peygamberden peygambere intikal etmiş ve en sonunda Hz. Muhammed’e (sas) ulaşmıştır. Bu nûr, Muhammed’in peygamberliğinin alameti ve habercisidir. Varlığı hususunda bir tartışma olmayan bu nûrun niteliği hakkında gelen rivayetler birbirinden farklıdır. Nûr metaforu, diğer klasik edebiyatlarda olduğu gibi Zazaca klasik edebiyatta da konu olarak ele alınmıştır. Zazaca klasik edebiyatta yazılan ilk eser, Molla Ehmedê Xasi tarafından yazılan mevlittir. Diğer mevlitler gibi bu mevlitte de nûr-u Muhammedi konusu yer alır. Bu çalışma, Zazaca klasik edebiyatı içinde yer alan Ahmed Hasi’nin mevlidi üzerine yapılmıştır. Çalışma, nûr kavramı ile sınırlı bir çalışma olduğu için Ahmed Hasi’nin mevlidindeki nûr metaforu ve nûr-u Muhammedî’yi tespit etmek amaçlı yapılmıştır.
Teşekkürler
Primary Language | Kurdi |
---|---|
Subjects | Kurdish Language, Literature and Culture |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | March 30, 2024 |
Submission Date | November 8, 2023 |
Acceptance Date | March 11, 2024 |
Published in Issue | Year 2024Issue: 16 |
The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) is licensed through Attribution-NonCommercial 4.0 International.