Abstract
Di çêbûna îmaja ermenî de, rola koça
girseyî ya kurdan a ber bi Ermenîstanê ve û destkeftiyên kurdan ên li
Ermenîstanê gelek e. Di rojên man û nemanê de kurd ji welatê xwe reviyan û xwe
sipartin welatê ermeniyan. Li wir bi saya polîtîkayên Yekîtiya Sovyetan, di
qadên cuda de derfet û mafên girîng bi dest xistin. Bi karîgeriya van faktorên
sereke ermenî, di romanên kurdî yên Sovyetê de bi awayekî erênî, baş û
îdealîzekirî derketine pêş. Karakterên ermenî, ji gelek aliyan ve yên weke
kesayet, xwendin, pêşketin, xîret, şoreşgerî weke nimûneyên îdeal hatine
nimandin. Civaka ermenî jî weke civakeke pêşketî û şareze di van romanan de
xuya dibe. Ermenî, bipiranî di perspektîfa têkiliyên kurd û ermeniyan de ketine
rojeva van berheman. Helwesta dewleta tirk, di çawaniya têkiliyên kurd û
ermeniyan de weke hêzeke diyarker cihê xwe girtiye. Ev têkilî, ligel têkiliyên
her du neteweyan ên bi tirkan re bi awayekî baş û îdealîzekirî hatine
temsîlkirin. Dîroka têkiliyên kurd û ermeniyan ên di van romanan, di dawiya
sedsala 19an dest pê dike û heta roja nivîsîna berheman berdewam e. Felaketa
ermenî bi awayekî spesîfîk nebe jî di nava mijara van romanan de ji xwe re cih
dîtiye.
Keywords
Ermenîstan Polîtîkayên Yekîtiya Sovyetan Îmaja Ermenî Romanên kurdî yên Sovyetê Têkiliyên kurd û ermeniyan
References
- Adsay, F. (2013). Romana Kurdî (Kurmancî) Ya Dîrokî: Bîra Civakî û Nasname. Zanîngeha Mêrdîn Artukluyê, Enstîtuya Zimanên Zindî, Beşa Ziman û Çanda Kurdî. Teza Mastirê ya çapnebûyî. Ahmedzade, H. m(2004). Ulus ve Roman Fars ve Kürt Anlatısal Söylemi Üzerine Bir Çalışma (wer. Azad Zana Gündoğan). İstanbul: Pêrî. Akyıldız O.–Kara H. (2015). Çağdaş Türkçe Kurmacada Şiddeti Yazmak: Tol ve Cennetin Kayıp Toprakları. dnd. N. Esen-R. Çeçen (amd.). Karşılaştırmalı Edebiyat Sempozyumu Tarihselden Güncele Türkçe ve Kürtçe Edebiyatlarda Kimlik Tahyyülleri (rr. 58-70). Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi. Alakom, R. (2015). 1915 Komkujiya Ermeniyan. Stembol: Avesta. Alan, R. (2009). Bendname Li Ser Ruhê Edebiyatekê. İstanbul: Avesta. Alan, R. (2014). Di Edebiyata Kurdî ya Modern de Lêrasthatinên Kolonyal, Îmaja Netewî û Klîşeyeke Berevajîbûyî. dnd. R. Alan-E. Öpengin (amd.). Tîr û Armanc, Gotarên Rexneyî li ser Edebiyata Kurdî ya Modern (rr. 49-70). Stenbol: Peywend. Boyîk, E. (2004). Nûra Elegezê Çend Dîdem ji Edebyeta Kurdên Ermenistanê. Oldenburg: Dengê Êzîdiyan. Boyîk, E. (2012). Çanda kurdên sovêtê. Stenbol: Deng. Celîl, C. (2007). Kürt Halk Tarihinden 13 İlginç Yaprak (wer. Hasan Kaya). İstanbul: Evrensel. Cindî, H. Hewarî (2008). Amed: Lîs. Delikaya, Ö. (Tîrmeh-Tebax-Îlon-Cotmeh 2015). Peymana Bêdengîyê û Êşa Kesên Ne ji Me; Rengvedana Jinên Ermenîyan di Zûra ya Felat Dilgeş û Bavfile a M. Alî. K. De. Wêje û Rexne. j. 5. rr. 180-192. Evdilrehman, E. (2011). Şer Li Çiya (Trans. Hejarê Şamîl). İstanbul: Pêrî. Evdilrehman, E.(2004). Xatê Xanim. Stenbol: Belkî. Filizok, R. Resim Okuma-İmaj Okuma. 20.10.2014. http://www.ege-edebiyat.org/wp/?p=2190. Göçek, F. M. (Gulan-Pûşper 2015). Kürtler ve 1915. Kürt Tarihi. j. 18. rr. 34-39. Guest, John S. (2012). Yezidilerin Tarihi, Melekê Tawus ve Mishefa Reş’in İzinde (wer. İbrahim Bingöl). İstanbul: Avesta. Güvenç, B. (2010). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Boyut. Hassanpour, A. (2005). Kürdistan’da Milliyetçilik ve Dil 1918-1985 (wer. İbrahim Bingöl, Cemil Gündoğan). İstanbul: Avesta. Îbo, S. (2009). Kurdê Rêwî (Trans. Xanna Omerxalî). Stenbol: Avesta. Kahraman, A.( 2003). Kürt İsyanları Tedip ve Tenkil. İstanbul: Evrensel. Kieser, H.-L. (Gulan-Pûşper 2015). Soykırımda Bir faktör ve Mekân Olarak Osmanlı Doğu Vilayetleri (1895-1915) (wer. Bedirhan Muhsin Aybar). Kürt Tarihi. j. 18. rr. 12-17. Millas, H. (2005). Türk ve Yunan Romanlarında “Öteki” ve Kimlik. İstanbul: İletişim. Özmen, Ş. (2013). Uykusu Bölünenler. Diyarbakır: Lîs. Paşa, İ. N. (1992). Ağrı Dağı İsyanı. İstanbul: Med. Sasuni, Garo (1992). Kürt Ulusal Hareketleri ve 15. yy’dan Günümüze Ermeni Kürt İlişkileri (wer. Bedran Zartaryan, Memo Yetkin). İstanbul: Med. Şamil, H. (2005).“Sovyet kürtleri” hakkında tarihi ve güncel inceleme diaspora kürtleri. İstanbul: Pêrî Şemo, E. (1988). Berbang (Trans. Rêber Dilşêr). Stockholm: Kurdista Şemo, E. (2007). Dimdim. Stenbol: Lîs. Şemo, E. (2007). Hopo. Stenbol: Lîs Xelîl, T. (2014). Antologiya 35 helbestvan û nivîskarên kurd ên Sovyet. Îzmîr: Na. Xudo, E. (1995). Dê û Dêmarî (Trans. Nacî Kutlay). Stockholm: Nudem.
Abstract
In the formation of image of Armenians, the role of the mass migration of Kurds in Armenia and gains of Kurds in Armenia is considerable. During life and death days, the Kurds defect from their own country to country of the Armenian. Thanks to the politics of the Soviet Union there, they gain important opportunities and rights in various fields. Under the influence of these main factors, in Soviet Kurdish novels, Armenians have come into prominence as positive, good, and idealized people. Armenian characters are represented as ideal models in personality, intellectualism, progressivism, hard-working, revolutionism. The Armenian society is also regarded as a progressive and a civilized society in these novels. Armenians mostly enter the agenda of these works in line with the Kurdish-Armenian relations. The attitude of the Turkish State has situated as a decisive power in the nature of these relationship. Kurdish-Armenian relationships have been regarded as good and ideal contrary to the relationships of the two nations with Turks. The history of Kurdish and Armenian relations mentioned in these novels began in the late 19th Century and continued until the day the works were written. Though not specifically, ‘Armenian catastrophe’ is placed among the subject of these novels.
Keywords
the politics of the Soviet Union image of Armenian Soviet Kurdish novels Armenia the Kurdish-Armenian relations the Kurdish-Armenian relations
References
- Adsay, F. (2013). Romana Kurdî (Kurmancî) Ya Dîrokî: Bîra Civakî û Nasname. Zanîngeha Mêrdîn Artukluyê, Enstîtuya Zimanên Zindî, Beşa Ziman û Çanda Kurdî. Teza Mastirê ya çapnebûyî. Ahmedzade, H. m(2004). Ulus ve Roman Fars ve Kürt Anlatısal Söylemi Üzerine Bir Çalışma (wer. Azad Zana Gündoğan). İstanbul: Pêrî. Akyıldız O.–Kara H. (2015). Çağdaş Türkçe Kurmacada Şiddeti Yazmak: Tol ve Cennetin Kayıp Toprakları. dnd. N. Esen-R. Çeçen (amd.). Karşılaştırmalı Edebiyat Sempozyumu Tarihselden Güncele Türkçe ve Kürtçe Edebiyatlarda Kimlik Tahyyülleri (rr. 58-70). Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi. Alakom, R. (2015). 1915 Komkujiya Ermeniyan. Stembol: Avesta. Alan, R. (2009). Bendname Li Ser Ruhê Edebiyatekê. İstanbul: Avesta. Alan, R. (2014). Di Edebiyata Kurdî ya Modern de Lêrasthatinên Kolonyal, Îmaja Netewî û Klîşeyeke Berevajîbûyî. dnd. R. Alan-E. Öpengin (amd.). Tîr û Armanc, Gotarên Rexneyî li ser Edebiyata Kurdî ya Modern (rr. 49-70). Stenbol: Peywend. Boyîk, E. (2004). Nûra Elegezê Çend Dîdem ji Edebyeta Kurdên Ermenistanê. Oldenburg: Dengê Êzîdiyan. Boyîk, E. (2012). Çanda kurdên sovêtê. Stenbol: Deng. Celîl, C. (2007). Kürt Halk Tarihinden 13 İlginç Yaprak (wer. Hasan Kaya). İstanbul: Evrensel. Cindî, H. Hewarî (2008). Amed: Lîs. Delikaya, Ö. (Tîrmeh-Tebax-Îlon-Cotmeh 2015). Peymana Bêdengîyê û Êşa Kesên Ne ji Me; Rengvedana Jinên Ermenîyan di Zûra ya Felat Dilgeş û Bavfile a M. Alî. K. De. Wêje û Rexne. j. 5. rr. 180-192. Evdilrehman, E. (2011). Şer Li Çiya (Trans. Hejarê Şamîl). İstanbul: Pêrî. Evdilrehman, E.(2004). Xatê Xanim. Stenbol: Belkî. Filizok, R. Resim Okuma-İmaj Okuma. 20.10.2014. http://www.ege-edebiyat.org/wp/?p=2190. Göçek, F. M. (Gulan-Pûşper 2015). Kürtler ve 1915. Kürt Tarihi. j. 18. rr. 34-39. Guest, John S. (2012). Yezidilerin Tarihi, Melekê Tawus ve Mishefa Reş’in İzinde (wer. İbrahim Bingöl). İstanbul: Avesta. Güvenç, B. (2010). Türk Kimliği Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Boyut. Hassanpour, A. (2005). Kürdistan’da Milliyetçilik ve Dil 1918-1985 (wer. İbrahim Bingöl, Cemil Gündoğan). İstanbul: Avesta. Îbo, S. (2009). Kurdê Rêwî (Trans. Xanna Omerxalî). Stenbol: Avesta. Kahraman, A.( 2003). Kürt İsyanları Tedip ve Tenkil. İstanbul: Evrensel. Kieser, H.-L. (Gulan-Pûşper 2015). Soykırımda Bir faktör ve Mekân Olarak Osmanlı Doğu Vilayetleri (1895-1915) (wer. Bedirhan Muhsin Aybar). Kürt Tarihi. j. 18. rr. 12-17. Millas, H. (2005). Türk ve Yunan Romanlarında “Öteki” ve Kimlik. İstanbul: İletişim. Özmen, Ş. (2013). Uykusu Bölünenler. Diyarbakır: Lîs. Paşa, İ. N. (1992). Ağrı Dağı İsyanı. İstanbul: Med. Sasuni, Garo (1992). Kürt Ulusal Hareketleri ve 15. yy’dan Günümüze Ermeni Kürt İlişkileri (wer. Bedran Zartaryan, Memo Yetkin). İstanbul: Med. Şamil, H. (2005).“Sovyet kürtleri” hakkında tarihi ve güncel inceleme diaspora kürtleri. İstanbul: Pêrî Şemo, E. (1988). Berbang (Trans. Rêber Dilşêr). Stockholm: Kurdista Şemo, E. (2007). Dimdim. Stenbol: Lîs. Şemo, E. (2007). Hopo. Stenbol: Lîs Xelîl, T. (2014). Antologiya 35 helbestvan û nivîskarên kurd ên Sovyet. Îzmîr: Na. Xudo, E. (1995). Dê û Dêmarî (Trans. Nacî Kutlay). Stockholm: Nudem.
Details
| Subjects | Creative Arts and Writing |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | August 21, 2017 |
| Submission Date | June 17, 2017 |
| Published in Issue | Year 2017Volume: 2 Issue: 2 |
The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) is licensed through Attribution-NonCommercial 4.0 International.