Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

A SYSTEMATIC REVIEW ON THE CONCEPT AND TYPES OF FRIENDLY HOSPITAL

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 723 - 744, 26.09.2023

Sümeyye Özmen Seda Koyuncu

Öz

This research was conducted to examine the concept of friendly hospitals within a theoretical framework and evaluate the positive effects of innovative friendly hospital types. In this study, the researchers searched Web of Science (WOS), PubMed and Science Direct electronic databases between 10 May and 20 September using the keywords "Friendly hospital" and "Friend hospital". A total of 13 research articles published in English between 2015 and 2021 were included in the systematic review. Theses, notices, reviews, non-English publications and repeated publications were excluded from the study. The analysis of the research articles revealed an increasing number of studies on friendly hospitals in the past decade, indicating the growing importance of the concept in healthcare facilities. Friendly hospitals were categorized into 11 groups: mother, baby, environment, gender, immigrant, dementia, patient, patient safety, Islam, nurse, and elderly-friendly hospitals. The literature showed that the highest number of publications focused on mother and baby-friendly hospitals, with a significant increase in studies on this subject after 2015. In the organizations that met the standards of a friendly hospital, it was determined that patients were provided with facilities, sometimes because of their illness, sometimes because of their age, religious beliefs, etc. The findings indicated that friendly hospital practices had a positive impact on patient and family satisfaction as well as patient loyalty. Individuals tend to prefer environments that appeal to them and can adapt to their needs, which can influence their hospital preferences. Therefore, it is recommended to expand patient-centered, high-quality, low-cost, and evidence-based-friendly hospital models to enhance patient loyalty. Additionally, it is important to extend friendly hospital models not only to secondary and tertiary care but also to primary care health services for integrated quality improvement. Health authorities should establish criteria, standards, and certification processes for different types of friendly hospitals, and training programs should be developed accordingly.

Anahtar Kelimeler

Friendly hospital Health facilities Patient-centered service

Kaynakça

  • Ahlfeldt, H., Borin, L., Grabar, N., Hallett, C., Hardcastle, D., Kokkinakis, D., & Willis, A. (2006). Literature review on patient-friendly documentation systems. Semantic Mining, 27(1), 1-109.
  • Allegri, N., Rosi, A., Del-Signore, F., Cremascoli, R., Cappa, S., Tassorelli, C., & Govoni, S. (2021). Dementia-friendly intervention for hospitalized older adults with cognitive impairments: Results of the Italian dementia-friendly hospital trial (IDENTITÀ). Aging & Mental Health, 26(4), 716-724.
  • Al-Mandhari, A., Al-Farsi, S., Al-Barwani, S., Al-Salmani, N., Al-Rabhi, S., Al-Saidi, S., Abulmajd, K., & Al-Adawi, S. (2018). Developing patient safety system using WHO tool in hospitals in Oman. International Journal for Quality in Health Care, 30(6), 423-428.
  • Alzheimer’s Society. (2016). Fix dementia care: Hospitals. Alzheimer’s Society. London fix_dementia_care_-_hospitals.pdf (alzheimers.org.uk)
  • Arakawa - Martins, B., Barrie, H., Visvanathan, R., Daniel, L., Arakawa - Martins, L., Ranasinghe, D., Wilson, A., & Soebarto, V. (2020). A multidisciplinary exploratory approach for ınvestigating the experience of older adults attending hospital services. HERD: Health Environments Research & Design Journal, 14(1), 141-163.
  • Aslan, A. (2018). Sistematik derleme ve meta-analizi. Acta Medica Alanya, 2(2), 62-63.
  • Başgöl, Ş., & Oskay, Ü. (2014). Ana çocuk sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesinde anne dostu hastane modeli. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(2), 126-128.
  • Brooke, J., & Semlyen, J. (2019). Exploring the impact of dementia-friendly ward environments on the provision of care: A qualitative thematic analysis. Dementia, 18(2), 685-700.
  • Brveenberger, J., Tylleskär, T., Sontag, K., Peterhans, B., & Ritz, N. (2019). A systematic literature review of reported challenges in health care delivery to migrants ve refugees in high-income countries-the 3C model. BMC public health, 19(1), 1-11.
  • Bükecik, E., Şahin, S., Abay, H., Kaplan, S., & Düzgün, A. A. (2019). Mülteci kadınlar ve üreme sağlığı: Sağlık hizmetlerine ulaşmalarını etkileyen faktörler, engeller ve çözüm önerileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 460-464.
  • Chapman, M., & Chapman, A. (2011). Greening critical care. Critical Care, 15(2), 302.
  • Chou, Y. C., Dang, V. T., Yen, H. Y., & Hsu, P. S. (2018). Developing a measurement scale of gender-friendly hospital environments: An exploratory study of customer perceptions in Taiwan. Int J Environ Res Public Health, 15(10), 2227.
  • Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı?. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 310-314.
  • Dilmen, B. (2016). Hemşirelik öğrencileri ve hemşirelerin hasta güvenliği kültürü algılamalarının değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Dinç., A., & Aşkın, A. (2018). Determining ergonomic risks and hazards in delivery rooms. Journal of Awareness, 3(5), 59-68.
  • Douglas, C.H., & Douglas, M. R. (2004). Patient-friendly hospital environments: Exploring the patients’ perspective. Health Expectations, 7(1), 61-73.
  • Doyal, L. (2004). Gender ve the 10/90 gap in health research. Bull World Health Organ, 82(3), 162.
  • Dönmez-Candan Y., Aslan, A., & Yavuz-Giersbergen, M. (2019). Environment-friendly practices in operating rooms in Turkey. Journal of Nursing Research, 27(2), 1-7.
  • Ekergil, V., & Savaş, A. B. (2019). Yeşil hastanelerde çevre maliyetleri ve maliyet hesaplarının sınıflandırılması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (83), 45-60.
  • Er, F., & Sökmen, S. (2018). Investigation of the working conditions of nurses in public hospitals on the basis of nurse-friendly hospital criteria. Int J Nurs Sci., 5(2), 206-212.
  • Erbaş, N., & Demirel, G. (2019). Babaların doğum sonu güvenlik hisleri ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(3), 179-185.
  • Erbaydar, N. (2021). Mother-friendly hospital programme of Turkey: National intervention to improve the quality of maternity services. East Mediterr Health J., 27(2), 202-210.
  • Fitzpatrick, L. (2018). Practical strategies to help develop dementia-friendly hospital wards. Nurs Older People, 30(2), 30-34.
  • Galvin, J. E., Kuntemeier, B., Al-Hammadi, N., Germino, J., Murphy-White, M., & McGillick, J. (2010). “Dementia-friendly hospitals: Care not crisis”: An educational program designed to improve the care of the hospitalized patient with dementia. Alzheimer Disease ve Associated Disorders, 24(4), 372–379.
  • Gesler, W., Bell, M., Curtis, S., Hubbard, P., & Francis, S. (2004). Therapy by design: Evaluating the UK hospital building program. Health Place, 10(2), 117–128.
  • Gür, Ş. Ö., & Zorlu, T. (2002). Çocuk mekânları. YEM Yayınları
  • Güven, H., & Oktay, S. (2009). Bakım dostu hastanelerin standartlarının belirlenmesi. Florence Nightingale Journal of Nursing, 17(2), 103-114.
  • Haque, Y. A., & Clarke, J. M. (2002). The woman friendly hospital initiative in Bangladesh setting: Stveards for the care of women subject to violence. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 78, 45-49.
  • Hebert, C. A., & Scales, K. (2017). Dementia friendly initiatives: A state of the science review. Dementia(London), 18(5), 1858-1895.
  • Hobday, J. V., Gaugler, J. E., & Mittelman, M. S. (2017). Feasibility ve utility of online dementia care training for hospital staff: the CARES dementia-friendly hospital program. Res Gerontol Nurs., 10(2), 58-65.
  • Huisman, E. R. C. M., Marales, M., Hoof, J. V., & Kort, H. S. M. (2012). Healing environment: A review of the impact of physical environmental factors on users. Build. Environ, 58, 70-80.
  • Kamassi, A., Manaf, A. N. H., & Omar, A. (2020). The need of international Islamic standards for medical tourism providers: a Malaysian experience. Journal of Islamic Marketing, 12(1), 113-123.
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
  • Karayurt, Ö., Çömez, S., & Ceylan, H. (2014). Cerrahi kliniklerde çevre dostu uygulamalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 337-344.
  • Karki, S., Bhatta, D. N., & Aryal, U. R. (2015). Older people’s perspectives on an elderly-friendly hospital environment: An exploratory study. Risk Manag Healthc Policy, 3(8), 81-89.
  • Kaup, M. L., & Abushousheh, A. (2021). Dementia-friendly hospitals: applications ve limitations to evidence-based design. The Gerontologist, 61(8), 1354-1355.
  • Kaypak, Ş. (2016). İnsanlar için kente bakış; dost kentler. Ragıp Pehlivanlı, Selçuk Demirkılınç (Eds.), 2. Uluslararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi, Kongre Kitabı, Uluslararası İlişkiler-Kamu Yönetimi–Hukuk Özel Sayısı, (ss. 134-146), İKSAD Yayını, Adıyaman. https://www.academia.edu/download/53403825/Insan.icin_kent.dost_kentler.pdf.
  • Kılıç, T., & Bostan, S. (2021). Sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesinde, hasta odaklı yaklaşım: Hasta dostu ölçeği tasarımı. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(3), 555-570.
  • Kocakoc, N., Şahin, S., & Akcicek, F. (2020). Elderly friendly hospital concept first application in our country: Izmir model. Int J Sci Technol Rese, 3(6), 158-70.
  • Kocakoç, N., & Şahin, S. (2021). Yaşlı Sağlığı ve Sorunları İçinde. Uçku, Ş. R., & Şimşek-Keskin, H. (Eds.), Yaşlı dostu sağlık kurumları (1. Baskı, ss. 55-61). Türkiye Klinikleri.
  • Krajic, K., Straßmayr, C., Karl-Trummer, U., & Novak-Zezula, T. (2005). Improving ethnocultural competence of hospital staff by training: Experiences from the European ‘Migrant-friendly hospitals’ project. Diversity in Health ve Social Care, 2(4),279–290.
  • Krishnamurthy, B. (2012). Making our hospitals patient friendly. Ann. SBV, 1(2), 3-4.
  • Kuo, Y., & Chen, I. J. (2019). Facilitating a change model in age-friendly hospital certification: Strategies ve effects. Plos One, 14(4),1-14.
  • Leung, D., & Todd, J. (2010). Dementia care in the acute district general hospital. Clinical Medicine, 10(3), 220-222.
  • Mate, K. S., Fulmer, T., Berman, A., Pelton, L. J., & Gilmartin, M. (2019). 20 Moving to age-friendly health systems. NICHE: Nurses Improving Care for Healthsystem Elders, 275-285.
  • Mate, K., Berman, A., Laderman, M., Kabcenell, A., & Fulmer, T. (2018). Creating age-friendly health systems–A vision for better care of older adults. Healthcare, 6(1), 4–6.
  • Meraviglia, M., Grobe, S. J., Tabone, S., Wainwright, M., Shelton, S., Miner, H., & Jordan, C. (2009). Creating a positive work environment. JONA: The Journal of Nursing Administration, 39(2), 64–70.
  • Meraviglia, M., Grobe, S. J., Tabone, S., Wainwright, M., Shelton, S., Yu, L., & Jordan, C. (2008). Nurse-friendly hospital project. Journal of Nursing Care Quality, 23(4), 305–313.
  • Moyle, W., Olorenshaw, R., Wallis M., & Borbasi, S. (2008). Best practice for the management of older people with dementia in the acute care setting: a review of the literature. International Journal of Older People Nursing, 3(2), 121-130.
  • Nur, Ö. (2019). Kamuda çağdaş yaklaşımlar temelinde sağlık sektöründe dönüşüm örneği olarak anne dostu hastane İslâhiye devlet hastanesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
  • Ovalı, F. (2010). Hasta güvenliği yaklaşımları. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 1(1), 33-43.
  • Öymen-Gür, Ş., & Yalçınkaya, Ş. (2022). Çocuk dostu hastane. Rabiye Güney, Esin Sezgin (Eds), Çocuk dostu hastane tasarımı (1. Baskı., ss. 806-827). Nobel Uluslararası Yayıncılık.
  • Özkan, H., Çelebioğlu, A., Üst, Z. D., & Kurudirek, F. (2016). Doğum sonu dönemde babaların ebeveynlik davranışlarının incelenmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 6(3), 191-196.
  • Padela, A., Shanawani, H., Greenlaw, J., Hamid, H., Aktas, M., & Chin, N. (2008). The perceived role of Islam in immigrant Muslim medical practice within the USA: An exploratory qualitative study. Journal Of Medical Ethics, 34(5), 365-369.
  • Pinnock, D. (2012). The role of the ward manager in promoting patient safety. British Journal of Nursing, 21(9), 1144- 1149.
  • Rahman, M. K., Bhuiyan, M. A., & Zailani, S. (2021). Healthcare services: patient satisfaction ve loyalty lessons from ıslamic friendly hospitals. Patient Prefer Adherence, 23(15), 2633-2646.
  • Rahman, M. K., Zailani, S., & Musa, G. (2017). Tapping into the emerging Muslim-friendly medical tourism market: Evidence from Malaysia, Journal Of Islamic Marketing, 8(4), 514-532.
  • Rahman, M. K., Zailani, S., & Musa, G. (2018). The perceived role of Islamic medical care practice in hospital: the medical doctor’s perspective. Journal of Islamic Marketing, 9(1), 2–18.
  • Reiling, J., Hughes, R. G., & Murphy, M. R. (2008). The impact of facility designon patient safety. Agency for Healthcare Research ve Quality, 24(8), 1011-1012.
  • Saadeh, R. J. (2012). The baby-friendly hospital ınitiative 20 years on Facts, progress ve the way forward, Journal Of Human Lactation, 28(3), 272-275.
  • Sağlık Bakanlığı. (2023a, Şubat 7). Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kadin-ve-ureme-sagligi-programlari/anne-dostu-hastane-program%C4%B1.html.
  • Sin, S., & Şener, E. (2019). Örgütsel düzeyde bir kavram analizi: bebek dostu hastane. Sedat Bostan, Haydar Sur (Eds.). 4. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yönetimi Kongresi e-Bildiri Kitabı, (ss. 255- 259).
  • Spath, P. (2007). Tips to make your hospital patient-friendly environment. Hospital Peer Review, 32(5), 60-62.
  • Stevens, T. (2014). 30 Most environmentally friendly hospitals in the world. Healthcare Administration Degree Programs.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022, Haziran 8). Altın bebek dostu il ödül töreni. www.saglik.gov.tr.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). Türkiye sağlıklı yaşlanma eylem planı 2021-2026. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Matbaası.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023b, Şubat 11). Anne dostu hastane listesi. www.saglik.gov.tr.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023c, Şubat 6). Anne dostu hastane kriterleri. www.saglik.gov.tr.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023d, Şubat 11). Bebek dostu hastaneler. www.saglik.gov.tr.
  • Tavares, J., Santinha, G., & Rocha, N. P. (2021). Age-friendly health care: A systematic review. Healthcare, 9(1), 83.
  • Toubol, A., Moestrup, L., Ryg, J., Thomsen, K., & Nielsen, D. S. (2020). Stakeholder perspectives of the dementia-friendly hospital: A qualitative descriptive focus group study. Dementia, 20(5), 1501-1517.
  • Turan, A. İ., & Erdem, R. (2021). Helal medikal turizm ve Müslüman dostu hastane uygulamalarının dünyadaki örnekleri üzerine bir çalışma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(22), 517-533.
  • Türk Dil Kurumu. (TDK)(2022, Haziran 25). Dost TDK sözlük anlamı. www.sozluk.gov.tr.
  • Weldingh, N. M., Mellingsæter, M. R., Hegna, B. W., Benth, J. S., Einvik, G., Juliebø, V., Thommessen, B., & Kirkevold, M. (2022). Impact of a dementia-friendly program on detection ve management of patients with cognitive impairment ve delirium in acute-care hospital units: A controlled clinical trial design. BMC Geriatrics, 22(1), 1-14.
  • World Health Organization (WHO). (2011). Eastern Mediterranean Regional Office. Safer patient for safer care. Policy Brief No. 2, Cairo
  • World Health Organization (WHO). (2020). Introducing the patient safety-friendly hospital framework (No. WHO-EM/HCD/132/E). World Health Organization. Regional Office for the Eastern Mediterranean.
  • World Health Organization (WHO). (2022a, Temmuz 27). Demantia.
  • World Health Organization (WHO). (2022b, Temmuz 23). Patient safety.
  • World Health Organization (WHO). (2022c, Temmuz 30). World Health Assembly Update, 25 May 2019.
  • World Health Organization. (WHO) (2022d, Haziran 8). Ageing ve health.
  • Wouk, K., Tully, K. P., & Labbok, M. H. (2016). A systematic review of evidence for baby-friendly hospital initiative step 3. Journal of Human Lactation, 33(1), 50-82.
  • Xidous, D., Grey, T., Kennelly, S. P., McHale, C., & O’Neill, D. (2020). Dementia friendly hospital design: key issues for patients ve accompanying persons in an Irish acute care public hospital. HERD: Health Environments Research & Design Journal, 13(1), 48-47.
  • Zailani, S., Ali, S. M., Iranmanesh, M., Moghavvemi, S., & Musa, G. (2016). Predicting Muslim medical tourists' satisfaction with Malaysian Islamic-friendly hospitals. Tourism Management, 57, 159-167.

DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 723 - 744, 26.09.2023

Sümeyye Özmen Seda Koyuncu

Öz

Bu araştırma, dost hastane kavramını teorik çerçevede ele almak ve yenilikçi dost hastane türlerinin olumlu etkilerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada 10 Mayıs – 20 Eylül tarihleri arasında araştırmacılar tarafından Web of Science (WOS), PubMed ve Science Direct elektronik veri tabanlarında “Friendly hospital” ve “Friend hospital” anahtar kelimeleri kullanılarak taranmıştır. 2015 – 2021 yılları arasında İngilizce dilinde yayınlanan 13 araştırma makalesi sistematik derlemeye dahil edilmiştir. Konuyla ilgili yapılan tezler, bildiriler, derlemeler, yayın dili İngilizce olmayan ve yinelenen çalışmalar hariç tutulmuştur. Yapılan araştırmalar incelendiğinde yaklaşık olarak son on yıldır dost hastaneye dair çalışmaların arttığı ve sağlık kurumlarında dost hastane kavramının giderek önem kazandığı tespit edilmiştir. Dost hastane türlerinin anne, bebek, çevre, cinsiyet, göçmen, demans, hasta, hasta güvenliği, İslam, hemşire ve yaşlı dostu hastaneler olmak üzere 11 grupta olduğu görülmüştür. Literatürde en fazla sayıda yayının anne ve bebek dostu hastane üzerine odaklandığı ve bu konudaki çalışmaların özellikle 2015 yılından sonra ciddi bir artış gösterdiği belirlenmiştir. Dost hastane standartlarını karşılayan kurumlarda hastalara, kimi zaman bir hastalığa sahip olması, kimi zaman da yaşı, dini inancı vb. özel durumu nedeniyle kolaylıklar sağlandığı belirlenmiştir. Dost hastane uygulamalarının hasta ve yakınlarının memnuniyetini ve hasta sadakatini etkilediğine dair bulgular tespit edilmiştir. Bireyler kendilerine hitap eden ve uyum sağlayan ortamlarda bulunmak istediğinden dost hastaneler kişilerin hastane tercihini değiştirebilmektedir. Bu nedenle hasta bağlılığının artırılması amacıyla hasta merkezli, yüksek kalitede, düşük maliyetli ve kanıta dayalı dost hastane modellerinin yaygınlaştırılması önerilmektedir. Ayrıca dost hastane modellerinin yalnızca ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerine değil, birinci basamak sağlık hizmetlerine de uyarlanması bütünleşik kalite gelişimi açısından önemlidir. Sağlık otoriteleri tarafından dost hastane türlerine dair kriterlerin, standartların ve sertifikasyon süreçlerinin belirlenmesi ve eğitim programlarının hazırlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dost hastane Hasta merkezli hizmet Sağlık kurumları

Kaynakça

  • Ahlfeldt, H., Borin, L., Grabar, N., Hallett, C., Hardcastle, D., Kokkinakis, D., & Willis, A. (2006). Literature review on patient-friendly documentation systems. Semantic Mining, 27(1), 1-109.
  • Allegri, N., Rosi, A., Del-Signore, F., Cremascoli, R., Cappa, S., Tassorelli, C., & Govoni, S. (2021). Dementia-friendly intervention for hospitalized older adults with cognitive impairments: Results of the Italian dementia-friendly hospital trial (IDENTITÀ). Aging & Mental Health, 26(4), 716-724.
  • Al-Mandhari, A., Al-Farsi, S., Al-Barwani, S., Al-Salmani, N., Al-Rabhi, S., Al-Saidi, S., Abulmajd, K., & Al-Adawi, S. (2018). Developing patient safety system using WHO tool in hospitals in Oman. International Journal for Quality in Health Care, 30(6), 423-428.
  • Alzheimer’s Society. (2016). Fix dementia care: Hospitals. Alzheimer’s Society. London fix_dementia_care_-_hospitals.pdf (alzheimers.org.uk)
  • Arakawa - Martins, B., Barrie, H., Visvanathan, R., Daniel, L., Arakawa - Martins, L., Ranasinghe, D., Wilson, A., & Soebarto, V. (2020). A multidisciplinary exploratory approach for ınvestigating the experience of older adults attending hospital services. HERD: Health Environments Research & Design Journal, 14(1), 141-163.
  • Aslan, A. (2018). Sistematik derleme ve meta-analizi. Acta Medica Alanya, 2(2), 62-63.
  • Başgöl, Ş., & Oskay, Ü. (2014). Ana çocuk sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesinde anne dostu hastane modeli. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(2), 126-128.
  • Brooke, J., & Semlyen, J. (2019). Exploring the impact of dementia-friendly ward environments on the provision of care: A qualitative thematic analysis. Dementia, 18(2), 685-700.
  • Brveenberger, J., Tylleskär, T., Sontag, K., Peterhans, B., & Ritz, N. (2019). A systematic literature review of reported challenges in health care delivery to migrants ve refugees in high-income countries-the 3C model. BMC public health, 19(1), 1-11.
  • Bükecik, E., Şahin, S., Abay, H., Kaplan, S., & Düzgün, A. A. (2019). Mülteci kadınlar ve üreme sağlığı: Sağlık hizmetlerine ulaşmalarını etkileyen faktörler, engeller ve çözüm önerileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 460-464.
  • Chapman, M., & Chapman, A. (2011). Greening critical care. Critical Care, 15(2), 302.
  • Chou, Y. C., Dang, V. T., Yen, H. Y., & Hsu, P. S. (2018). Developing a measurement scale of gender-friendly hospital environments: An exploratory study of customer perceptions in Taiwan. Int J Environ Res Public Health, 15(10), 2227.
  • Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı?. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 310-314.
  • Dilmen, B. (2016). Hemşirelik öğrencileri ve hemşirelerin hasta güvenliği kültürü algılamalarının değerlendirilmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Dinç., A., & Aşkın, A. (2018). Determining ergonomic risks and hazards in delivery rooms. Journal of Awareness, 3(5), 59-68.
  • Douglas, C.H., & Douglas, M. R. (2004). Patient-friendly hospital environments: Exploring the patients’ perspective. Health Expectations, 7(1), 61-73.
  • Doyal, L. (2004). Gender ve the 10/90 gap in health research. Bull World Health Organ, 82(3), 162.
  • Dönmez-Candan Y., Aslan, A., & Yavuz-Giersbergen, M. (2019). Environment-friendly practices in operating rooms in Turkey. Journal of Nursing Research, 27(2), 1-7.
  • Ekergil, V., & Savaş, A. B. (2019). Yeşil hastanelerde çevre maliyetleri ve maliyet hesaplarının sınıflandırılması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (83), 45-60.
  • Er, F., & Sökmen, S. (2018). Investigation of the working conditions of nurses in public hospitals on the basis of nurse-friendly hospital criteria. Int J Nurs Sci., 5(2), 206-212.
  • Erbaş, N., & Demirel, G. (2019). Babaların doğum sonu güvenlik hisleri ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(3), 179-185.
  • Erbaydar, N. (2021). Mother-friendly hospital programme of Turkey: National intervention to improve the quality of maternity services. East Mediterr Health J., 27(2), 202-210.
  • Fitzpatrick, L. (2018). Practical strategies to help develop dementia-friendly hospital wards. Nurs Older People, 30(2), 30-34.
  • Galvin, J. E., Kuntemeier, B., Al-Hammadi, N., Germino, J., Murphy-White, M., & McGillick, J. (2010). “Dementia-friendly hospitals: Care not crisis”: An educational program designed to improve the care of the hospitalized patient with dementia. Alzheimer Disease ve Associated Disorders, 24(4), 372–379.
  • Gesler, W., Bell, M., Curtis, S., Hubbard, P., & Francis, S. (2004). Therapy by design: Evaluating the UK hospital building program. Health Place, 10(2), 117–128.
  • Gür, Ş. Ö., & Zorlu, T. (2002). Çocuk mekânları. YEM Yayınları
  • Güven, H., & Oktay, S. (2009). Bakım dostu hastanelerin standartlarının belirlenmesi. Florence Nightingale Journal of Nursing, 17(2), 103-114.
  • Haque, Y. A., & Clarke, J. M. (2002). The woman friendly hospital initiative in Bangladesh setting: Stveards for the care of women subject to violence. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 78, 45-49.
  • Hebert, C. A., & Scales, K. (2017). Dementia friendly initiatives: A state of the science review. Dementia(London), 18(5), 1858-1895.
  • Hobday, J. V., Gaugler, J. E., & Mittelman, M. S. (2017). Feasibility ve utility of online dementia care training for hospital staff: the CARES dementia-friendly hospital program. Res Gerontol Nurs., 10(2), 58-65.
  • Huisman, E. R. C. M., Marales, M., Hoof, J. V., & Kort, H. S. M. (2012). Healing environment: A review of the impact of physical environmental factors on users. Build. Environ, 58, 70-80.
  • Kamassi, A., Manaf, A. N. H., & Omar, A. (2020). The need of international Islamic standards for medical tourism providers: a Malaysian experience. Journal of Islamic Marketing, 12(1), 113-123.
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
  • Karayurt, Ö., Çömez, S., & Ceylan, H. (2014). Cerrahi kliniklerde çevre dostu uygulamalar. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(4), 337-344.
  • Karki, S., Bhatta, D. N., & Aryal, U. R. (2015). Older people’s perspectives on an elderly-friendly hospital environment: An exploratory study. Risk Manag Healthc Policy, 3(8), 81-89.
  • Kaup, M. L., & Abushousheh, A. (2021). Dementia-friendly hospitals: applications ve limitations to evidence-based design. The Gerontologist, 61(8), 1354-1355.
  • Kaypak, Ş. (2016). İnsanlar için kente bakış; dost kentler. Ragıp Pehlivanlı, Selçuk Demirkılınç (Eds.), 2. Uluslararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi, Kongre Kitabı, Uluslararası İlişkiler-Kamu Yönetimi–Hukuk Özel Sayısı, (ss. 134-146), İKSAD Yayını, Adıyaman. https://www.academia.edu/download/53403825/Insan.icin_kent.dost_kentler.pdf.
  • Kılıç, T., & Bostan, S. (2021). Sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesinde, hasta odaklı yaklaşım: Hasta dostu ölçeği tasarımı. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(3), 555-570.
  • Kocakoc, N., Şahin, S., & Akcicek, F. (2020). Elderly friendly hospital concept first application in our country: Izmir model. Int J Sci Technol Rese, 3(6), 158-70.
  • Kocakoç, N., & Şahin, S. (2021). Yaşlı Sağlığı ve Sorunları İçinde. Uçku, Ş. R., & Şimşek-Keskin, H. (Eds.), Yaşlı dostu sağlık kurumları (1. Baskı, ss. 55-61). Türkiye Klinikleri.
  • Krajic, K., Straßmayr, C., Karl-Trummer, U., & Novak-Zezula, T. (2005). Improving ethnocultural competence of hospital staff by training: Experiences from the European ‘Migrant-friendly hospitals’ project. Diversity in Health ve Social Care, 2(4),279–290.
  • Krishnamurthy, B. (2012). Making our hospitals patient friendly. Ann. SBV, 1(2), 3-4.
  • Kuo, Y., & Chen, I. J. (2019). Facilitating a change model in age-friendly hospital certification: Strategies ve effects. Plos One, 14(4),1-14.
  • Leung, D., & Todd, J. (2010). Dementia care in the acute district general hospital. Clinical Medicine, 10(3), 220-222.
  • Mate, K. S., Fulmer, T., Berman, A., Pelton, L. J., & Gilmartin, M. (2019). 20 Moving to age-friendly health systems. NICHE: Nurses Improving Care for Healthsystem Elders, 275-285.
  • Mate, K., Berman, A., Laderman, M., Kabcenell, A., & Fulmer, T. (2018). Creating age-friendly health systems–A vision for better care of older adults. Healthcare, 6(1), 4–6.
  • Meraviglia, M., Grobe, S. J., Tabone, S., Wainwright, M., Shelton, S., Miner, H., & Jordan, C. (2009). Creating a positive work environment. JONA: The Journal of Nursing Administration, 39(2), 64–70.
  • Meraviglia, M., Grobe, S. J., Tabone, S., Wainwright, M., Shelton, S., Yu, L., & Jordan, C. (2008). Nurse-friendly hospital project. Journal of Nursing Care Quality, 23(4), 305–313.
  • Moyle, W., Olorenshaw, R., Wallis M., & Borbasi, S. (2008). Best practice for the management of older people with dementia in the acute care setting: a review of the literature. International Journal of Older People Nursing, 3(2), 121-130.
  • Nur, Ö. (2019). Kamuda çağdaş yaklaşımlar temelinde sağlık sektöründe dönüşüm örneği olarak anne dostu hastane İslâhiye devlet hastanesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
  • Ovalı, F. (2010). Hasta güvenliği yaklaşımları. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 1(1), 33-43.
  • Öymen-Gür, Ş., & Yalçınkaya, Ş. (2022). Çocuk dostu hastane. Rabiye Güney, Esin Sezgin (Eds), Çocuk dostu hastane tasarımı (1. Baskı., ss. 806-827). Nobel Uluslararası Yayıncılık.
  • Özkan, H., Çelebioğlu, A., Üst, Z. D., & Kurudirek, F. (2016). Doğum sonu dönemde babaların ebeveynlik davranışlarının incelenmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 6(3), 191-196.
  • Padela, A., Shanawani, H., Greenlaw, J., Hamid, H., Aktas, M., & Chin, N. (2008). The perceived role of Islam in immigrant Muslim medical practice within the USA: An exploratory qualitative study. Journal Of Medical Ethics, 34(5), 365-369.
  • Pinnock, D. (2012). The role of the ward manager in promoting patient safety. British Journal of Nursing, 21(9), 1144- 1149.
  • Rahman, M. K., Bhuiyan, M. A., & Zailani, S. (2021). Healthcare services: patient satisfaction ve loyalty lessons from ıslamic friendly hospitals. Patient Prefer Adherence, 23(15), 2633-2646.
  • Rahman, M. K., Zailani, S., & Musa, G. (2017). Tapping into the emerging Muslim-friendly medical tourism market: Evidence from Malaysia, Journal Of Islamic Marketing, 8(4), 514-532.
  • Rahman, M. K., Zailani, S., & Musa, G. (2018). The perceived role of Islamic medical care practice in hospital: the medical doctor’s perspective. Journal of Islamic Marketing, 9(1), 2–18.
  • Reiling, J., Hughes, R. G., & Murphy, M. R. (2008). The impact of facility designon patient safety. Agency for Healthcare Research ve Quality, 24(8), 1011-1012.
  • Saadeh, R. J. (2012). The baby-friendly hospital ınitiative 20 years on Facts, progress ve the way forward, Journal Of Human Lactation, 28(3), 272-275.
  • Sağlık Bakanlığı. (2023a, Şubat 7). Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kadin-ve-ureme-sagligi-programlari/anne-dostu-hastane-program%C4%B1.html.
  • Sin, S., & Şener, E. (2019). Örgütsel düzeyde bir kavram analizi: bebek dostu hastane. Sedat Bostan, Haydar Sur (Eds.). 4. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yönetimi Kongresi e-Bildiri Kitabı, (ss. 255- 259).
  • Spath, P. (2007). Tips to make your hospital patient-friendly environment. Hospital Peer Review, 32(5), 60-62.
  • Stevens, T. (2014). 30 Most environmentally friendly hospitals in the world. Healthcare Administration Degree Programs.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022, Haziran 8). Altın bebek dostu il ödül töreni. www.saglik.gov.tr.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). Türkiye sağlıklı yaşlanma eylem planı 2021-2026. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Matbaası.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023b, Şubat 11). Anne dostu hastane listesi. www.saglik.gov.tr.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023c, Şubat 6). Anne dostu hastane kriterleri. www.saglik.gov.tr.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023d, Şubat 11). Bebek dostu hastaneler. www.saglik.gov.tr.
  • Tavares, J., Santinha, G., & Rocha, N. P. (2021). Age-friendly health care: A systematic review. Healthcare, 9(1), 83.
  • Toubol, A., Moestrup, L., Ryg, J., Thomsen, K., & Nielsen, D. S. (2020). Stakeholder perspectives of the dementia-friendly hospital: A qualitative descriptive focus group study. Dementia, 20(5), 1501-1517.
  • Turan, A. İ., & Erdem, R. (2021). Helal medikal turizm ve Müslüman dostu hastane uygulamalarının dünyadaki örnekleri üzerine bir çalışma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(22), 517-533.
  • Türk Dil Kurumu. (TDK)(2022, Haziran 25). Dost TDK sözlük anlamı. www.sozluk.gov.tr.
  • Weldingh, N. M., Mellingsæter, M. R., Hegna, B. W., Benth, J. S., Einvik, G., Juliebø, V., Thommessen, B., & Kirkevold, M. (2022). Impact of a dementia-friendly program on detection ve management of patients with cognitive impairment ve delirium in acute-care hospital units: A controlled clinical trial design. BMC Geriatrics, 22(1), 1-14.
  • World Health Organization (WHO). (2011). Eastern Mediterranean Regional Office. Safer patient for safer care. Policy Brief No. 2, Cairo
  • World Health Organization (WHO). (2020). Introducing the patient safety-friendly hospital framework (No. WHO-EM/HCD/132/E). World Health Organization. Regional Office for the Eastern Mediterranean.
  • World Health Organization (WHO). (2022a, Temmuz 27). Demantia.
  • World Health Organization (WHO). (2022b, Temmuz 23). Patient safety.
  • World Health Organization (WHO). (2022c, Temmuz 30). World Health Assembly Update, 25 May 2019.
  • World Health Organization. (WHO) (2022d, Haziran 8). Ageing ve health.
  • Wouk, K., Tully, K. P., & Labbok, M. H. (2016). A systematic review of evidence for baby-friendly hospital initiative step 3. Journal of Human Lactation, 33(1), 50-82.
  • Xidous, D., Grey, T., Kennelly, S. P., McHale, C., & O’Neill, D. (2020). Dementia friendly hospital design: key issues for patients ve accompanying persons in an Irish acute care public hospital. HERD: Health Environments Research & Design Journal, 13(1), 48-47.
  • Zailani, S., Ali, S. M., Iranmanesh, M., Moghavvemi, S., & Musa, G. (2016). Predicting Muslim medical tourists' satisfaction with Malaysian Islamic-friendly hospitals. Tourism Management, 57, 159-167.
Toplam 83 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Sümeyye Özmen 0000-0002-3056-0872

Seda Koyuncu 0000-0003-2527-2718

Yayımlanma Tarihi 26 Eylül 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 26 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Özmen, S., & Koyuncu, S. (2023). DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(3), 723-744.
AMA Özmen S, Koyuncu S. DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME. HSİD. Eylül 2023;26(3):723-744.
Chicago Özmen, Sümeyye, ve Seda Koyuncu. “DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26, sy. 3 (Eylül 2023): 723-44.
EndNote Özmen S, Koyuncu S (01 Eylül 2023) DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26 3 723–744.
IEEE S. Özmen ve S. Koyuncu, “DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME”, HSİD, c. 26, sy. 3, ss. 723–744, 2023.
ISNAD Özmen, Sümeyye - Koyuncu, Seda. “DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 26/3 (Eylül 2023), 723-744.
JAMA Özmen S, Koyuncu S. DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME. HSİD. 2023;26:723–744.
MLA Özmen, Sümeyye ve Seda Koyuncu. “DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, c. 26, sy. 3, 2023, ss. 723-44.
Vancouver Özmen S, Koyuncu S. DOST HASTANE KAVRAMI VE TÜRLERİ ÜZERİNE SİSTEMATİK BİR DERLEME. HSİD. 2023;26(3):723-44.
 Kapak Resmi İndir