Abstract
Mekke ve Mescid-i Haram Müslümanlar için manevi bir değere sahip,
İslam medeniyetinde üç kutsal mekândan birisidir. Bunun nedeni Mekke’nin
İslam inancında en önemli farz ibadetlerden biri hac merkezi olarak manevi ve
uhrevi olarak büyük önem taşımasından kaynaklanmaktadır. Tarihte ziyaret etme
imkânları daha kısıtlı olduğu için Müslümanlardan hacca gitmeyi gerçekleştiremeyenler
açısından bu şehir zaman ve mekânın ötesinde özlem duyulan bir yer
haline gelmiştir. Şehrin önemi Kâbe ve Mescid-i Harama dayanmaktadır. Osmanlı
Devletinin Hicaza hâkim olmasından itibaren mukaddes bir bölge olan Mekke ve
Kâbe’ye verilen değer daha da artmış durumdadır. İslam coğrafyasının en kutsal
yeri kabul edilen Mekke şehrindeki Kâbe’nin resim sanatlarında ve bilhassa çinicilikte
yapılmış olan tasvirleri Osmanlı Dönemi’yle birlikte yaygınlık kazanmıştır.
Kutsal kent tasvirleri, Osmanlı tasvirciliğinin önemli bir yönünü oluşturmaktadır.
Osmanlı tasvirciliğine özgü olan bu tür çalışmalarda özellikle Mescid-i Haram,
Mescid-i Aksa, Mescid-i Nebevi gibi kutsal yerler, insan figürüne yer verilmeden
tasvir edilmektedir. Osmanlı çiniciliğinde kent ve yöre tasvirleri önem kazanmıştır.
Genellikle tasvirlerin çini üzerinde bulunması, kutsal yapılar olan cami ve
mescitlerin içinde dekoratif malzeme olarak kullanılmış olan çininin çok dayanıklı
olmasından ileri gelmektedir. Kâbe tasvirleri daha çok dini mimaride bulunmasına
rağmen sivil mimarinin bir örneği olan İstanbul Topkapı Sarayı’nın Harem dairesindeki üç adet Kâbe tasvirli çini pano ele alınmıştır.
References
- Akozan, F. ve Eldem S. (1982). Topkapı Sarayı Bir Mimari Araştırma. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Baran, M. (2012). Osmanlı Klasik Dönem Saray Kültüründe Mahremiyet ve Harem. Milli Folklor, 93, 169-183. Çobanoğlu, A. ve Kaplan, G. (2019). Üsküdar Ahmediye Camii ve Kaybolan Kâbe Tasvirli Çini Panosu. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu, Tam Metini içinde (235-265). Erken, S. (2006), Türk çiniciliğinde Kâbe Tasvirleri. Vakıflar Dergisi, s. 9, 297-320. Kocaaslan, M. (2012). Topkapı Sarayı Harem’i: 1665 Yangını Sonrası Yenileme Projesi. Article in Belleten, 76, 45-74. Kuban, D. (1997). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi. Kuban, D. (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul: Yem Yayınları. Neciboğlu, G. (2007). 15. ve 16. yüzyılda Topkapı Sarayı Mimari, Tören ve İktidar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Öney, G. (1976). Türk Çini Sanatı. İstanbul: Binbirdirek Matbaacılık Sanayi Yayınları. Ünal, S. (2001). Kâbe. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt. 24, 14-25).
Abstract
References
- Akozan, F. ve Eldem S. (1982). Topkapı Sarayı Bir Mimari Araştırma. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Baran, M. (2012). Osmanlı Klasik Dönem Saray Kültüründe Mahremiyet ve Harem. Milli Folklor, 93, 169-183. Çobanoğlu, A. ve Kaplan, G. (2019). Üsküdar Ahmediye Camii ve Kaybolan Kâbe Tasvirli Çini Panosu. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu, Tam Metini içinde (235-265). Erken, S. (2006), Türk çiniciliğinde Kâbe Tasvirleri. Vakıflar Dergisi, s. 9, 297-320. Kocaaslan, M. (2012). Topkapı Sarayı Harem’i: 1665 Yangını Sonrası Yenileme Projesi. Article in Belleten, 76, 45-74. Kuban, D. (1997). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi. Kuban, D. (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul: Yem Yayınları. Neciboğlu, G. (2007). 15. ve 16. yüzyılda Topkapı Sarayı Mimari, Tören ve İktidar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Öney, G. (1976). Türk Çini Sanatı. İstanbul: Binbirdirek Matbaacılık Sanayi Yayınları. Ünal, S. (2001). Kâbe. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt. 24, 14-25).
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Issue |
| Authors | |
| Publication Date | September 30, 2019 |
| Submission Date | August 8, 2019 |
| Published in Issue | Year 2019 Issue: 45 |
Journal of Yüzüncü Yıl University Graduate School of Social Sciences is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).