OLBA

Abstract

Bu çalışma, Aizanoi’da yürütülen 2019 yılı kazı sezonunda ele geçen, Penkalas I ve Penkalas II olarak adlandırılan definelere ilişkin ilk gözlem ve değerlendirmeleri sunmaktadır. Definelerden ilki olan Penkalas I, Roma Cumhuriyet ve İmparatorluk Dönemleri’ne ait denarius ve kistophorları içermekteyken ikinci define olan Penkalas II ise sadece Roma Cumhuriyet ve İmparatoluk Dönemleri kistophorlarını içermektedir. İlk define MÖ 76/75- 7/6 yılları arasına tarihlenirken, ikinci define MÖ 39-19/18 yılları arasına tarihlenmektedir. Penkalas I, toplam 651 adet sikkeden oluşmaktadır ve bunların 435 adedi denarius, 216 adedi de kistophor birimli sikkelerdir. Bunlardan 295 adet denarius ile 42 adet kistophor Cumhuriyet Dönemi’ne tarihlenirken, 141 adet denarius ile 174 adet kistophor da İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenmektedir. Cumhuriyet denariusları üzerinde sikke basımından sorumlu toplam 54 farklı magistrat ismi taşırken, imparatorluk denariuslarında ise 10 farklı magistrat ismi taşımaktadır. Penkalas II, 10 adet kistophordan oluşmaktadır, ki bunlardan 1 adedi Marcus Antonius ve geriye kalan 9 adedi de Augustus adına darp olunmuşlardır. Penkalas I Definesi dışında, benzer içeriğe sahip olan bir başka define MÖ 2. yüzyıl sonu-1 yüzyıl denarius ve kistophorlarından oluşan ve 1975 yılında bulunan Halikarnassos Definesi’dir. Söz konusu bu iki define, uzunca bir tartışmanın da konusunu oluşturan, özellikle Roma Cumhuriyet denariuslarının Provincia Asia sınırları içerisindeki dolaşımının boyutlarının anlaşılması bağlamında büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, Penkalas I Definesi, Asia Minor’daki sikke sistemine Roma’nın müdahalesi ve dolayısıyla da Roma Cumhuriyet denariuslarının bu topraklarındaki dolaşımına ilişkin tartışmaya yeni bir katkı sunması bir yana, kistophor birimli sikkelerin Augustus döneminde hala önemini koruduğunu göstermesi bakımından oldukça önemli bir buluntu arz etmektedir. Roma para sisteminin MÖ 1. yüzyılın ikinci yarısında, Roma’nın Asia Minor’daki askeri varlığına ek olarak, İç Savaş mücadelelerinin bölgeye ve Anadolu’nun diğer bölgelerine yayılmasıyla aynı zamana denk gelmektedir, ki esas itibarıyla da Augustus’un Roma yönetiminin sorumluluğunu tek başına üstlendiği dönemde tam anlamıyla yerleşmiştir. Asia Minor ve doğusunda kalan Anadolu topraklarında ele geçen Roma Cumhuriyet sikkeleri; yani, buluntu yerlerinin bilinmemesi nedeniyle dolaşımda oldukları coğrafyaya ilişkin herhangi bir değerlendirme yapamamakla birlikte müze koleksiyonlarında yer alan örnekler, kazı buluntuları, Halikarnassos Definesi ve nihayet Aizanoi’da gün yüzüne çıkarılan Penkalas I Definesi de bu durumu desteklemektedir.