Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Sultan II. Abdülhamit devrinde önemli bir gelişme göstermiş bulunan Arnavut milliyetçiliği meselesini, Prizren Birliği’nden Meşrutiyet’in yeniden ilanına kadar cereyan eden gelişimini incelemektir. Buradan hareketle evvela Arnavut Prizren Birliği’nin teşekkülü, amaçları, Siyasî-askerî faaliyetleri aynı zamanda eğitim, milli alfabe ve kültür meselesi gibi gelişmeler ele alınmıştır. Arnavut Prizren Birliği’nin dağıtılmasından sonra ortaya çıkan siyasî durum Bâbıâli’nin Arnavutların yaşadıkları bölgelerde özel bir politika izlemesine sebep olmuştur. Ancak, 1890’lardan itibaren Makedonya Bulgar, Sırp, Yunan ve Arnavutlar arasında çatışma sahasına dönüştü. Makedonya’da reformun başlaması halinde Sırp, Bulgar ve Yunan tehlikesinin artacağı ihtimali Arnavutları tedirgin ediyordu. Bu duruma karşı Arnavutlar bir dizi toplantılar yapmış ve aldıkları kararları Sultan II. Abdülhamit’e bildirmişlerdi. Arnavutların milliyetçi ve muhafazakar kesimlerinden gelen bu taleplere karşı Bâbıâli sessiz kaldığı için Arnavutlar bir araya gelerek İpek İttifakı’nı kurdular. 1902 yılında Makedonya’da tekrar gerçekleştirilmesi istenen reformlar Arnavutları karşı hareketlere yönlendirdi. Üstelik söz konusu dönemde Arnavutlar devrimci faaliyetlere geçerek “Arnavutluk’un Özgürlüğü İçin Komite”yi kurdular. Bu çalışmada II. Abdülhamit devrinde gittikçe önemli bir gelişme kaydeden Arnavut milliyetçiliği meselesi, belirlenen sınırlar içerisinde Osmanlı ve Arnavut kaynakları ışığında incelenmiştir.